×
Welkom Reisverslagen Reizen Boeken Blog Anders Reizen Contact

De Hurtigruten

Met de postboot langs de kust van Noorwegen

Reisverslag: Marianne Bekkering
Foto's: Marianne Bekkering

De Hurtigruten voert van Bergen langs de Noorse fjordenkust 2500 zeemijl noordwaarts tot Kirkenes aan de Russische grens en terug. Rond havens staan houten pakhuizen en rode vissershuizen op palen. Stokvis hangt te drogen aan rekken. Steile rotsen rijzen op uit zee en watervallen klateren omlaag. Zeearenden en Jan-Van-Genten zweven door de lucht. En de nacht verdwijnt, want de helft van de route ligt boven de poolcirkel.

Tijdens een reis met de auto hadden we vanaf het land al gezien hoe mooi Noorwegen is. Op het wensenlijstje stond nog om Noorwegen eens per postboot vanaf het water te verkennen. Daarom vliegen we nu naar Bergen, met 275.000 inwoners de een na grootste stad van Noorwegen. Omdat we de oude stad van Bergen willen bekijken voordat we aan boord gaan hebben we een ochtendvlucht geboekt.

Vanaf de luchthaven nemen we de bus naar de haven. Daar geven we onze bagage alvast af bij het gebouw van de bootdienst en daarna wandelen we het mooie oude stadsdeel met de kleurrijke huizen in. Eerst genieten we van een lekkere lunch op het terras van de Fisketorget, de vismarkt in hartje centrum naast Bryggen, de kade aan de oostkant van de fjord die door Bergen loopt. In de vitrines mogen we zelf de vis uitzoeken die we willen eten.

Na de lunch slenteren we door het oude stadsdeel en langs Vågen, de haven. Dit deel van de stad lijkt wel een openlucht­museum en is zo boeiend dat we daarna geen tijd meer hebben om met de kabelbaan de bergen in te gaan voor een panorama over de stad, want om 18 uur moeten we inschepen op het motorschip Vesterålen.

Bergen verdwijnt langzaam in het kielzog terwijl we noordwaarts varen via een klassieke route: de Hurtigruten (de ‘snelle route’). Deze scheepsroute is vanaf de oprichting in 1893 de levensader van Noorwegen. Indertijd werd de gesubsidieerde route met stoomschepen gevaren, tegenwoordig varen 11 motorschepen de veer- en transportroute voor twee rederijen die de concessie hebben en daarmee de plicht om de dienst zomer en winter dagelijks uit te voeren.

Vanaf Bergen gaat het 2500 zeemijl noordwaarts naar Kirkenes, de 34e haven die wordt aangedaan. Ongeveer de helft van de route ligt boven de poolcirkel. Na twaalf dagen zijn de schepen weer terug in Bergen. Oorspronkelijk was de Hurtigruten een postroute met capaciteit voor passagiers en dat is het in de kern nog steeds.

Meereizende toeristen, die ontdekten hoe fraai deze route is, zijn in de loop der tijd wel belangrijker geworden maar het is nog niet vergelijkbaar met een luxe cruise waarbij veel meer personeel meereist om de passagiers te entertainen. Wel worden in de havens die worden aangedaan veel excursies georganiseerd, die je van tevoren of ter plekke kunt boeken. Uiteraard kun je de steden ook op eigen houtje verkennen.

Het ms Vesterålen uit 1983 is met een lengte van 108 meter en een capaciteit van 560 passagiers kleinschaliger en persoonlijker dan de grotere schepen (tot 135 meter en 1.000 passagiers). Dat blijkt een uitstekende keuze.

De eerste dag is gelijk al een topdag. Het is prachtig zonnig weer, zodat we vanaf het zonnedek het schitterende landschap voorbij kunnen zien glijden met al die besneeuwde bergen, de weerspiegeling ervan in de zee en de blauwe lucht erboven. Ieder jaargetijde heeft zo zijn voor- en nadelen maar we zijn tevreden dat we voor eind juni en begin juli hebben gekozen. Op het noordelijke deel van de route gaat de zon niet onder en dat geeft toch andere uitzichten dan gedurende de winter, als de zon daar helemaal niet opkomt.

We hebben bovendien het geluk dat we de hele reis in een gebied met hoge luchtdruk zitten. Een week geleden  sneeuwde het nog flink maar wij bekijken de besneeuwde bergtoppen van onder een lekker zonnetje.

Molde

Watervallen, sneeuw en haarspelden rond de Geirangerfjord

Ålesund, dat is gebouwd op drie eilanden, staat bekend als Art Nouveau-stad. Omdat de boot hier maar kort stopt blijven we aan boord.

Een van de voordelen van een relatief kleine boot als de ms Vesterålen is dat we de smallere wateren kunnen bevaren. Vanaf Ålesund (45.000 inw.) varen we de Storfjord op en even later draaien we de Geirangerfjord in, een smalle fjord die op de werelderfgoedlijst van Unesco staat. Via verschillende watervallen stroomt water de fjord in. Voor een prachtige waterval blijft de boot een tijdje liggen, zodat we volop van het uitzicht kunnen genieten.

Iets verderop gaan we op pad voor onze eerste excursie. Maar eerst moeten we overstappen op een klein bootje, dat ons aan land brengt in het plaatsje Geiranger (250 inw.). Daar wacht de bus voor een rit door het achterland. We rijden door een prachtig landschap met uitzicht op fjorden, bergen, watervallen en sneeuw­land­schappen. Het is een excursie van ruim 7 uur maar de tijd vliegt om.

Vanaf Geiranger rijdt de bus over vele haarspeldbochten een berg op, waar we vanaf een plateau een prachtig uitzicht hebben op de Geirangerfjord. Wat een klein speel­goed­bootje lijkt is in werkelijkheid een groot toeristen­schip, ver in de diepte.

Daarna rijden we verder het achterland in met steeds weer groene bergen en diepe valleien. Een volgend fjord steken we over met een veerboot. Overal staan rode houten huizen, vaak voorzien van een met mos begroeid dak, om ‘s winters de warmte in de huizen te houden en ‘s zomers de hitte buiten.

Aan de gevels van veel huizen hangen geweien van herten en elanden.

Omdat het vorige week sneeuwde klateren de watervallen met veel lawaai omlaag. Woeste stromen langs de weg zijn ook geen uitzondering.

We komen in een sneeuw- en ijslandschap, met daartussen geel mos. Indrukwekkend mooi, met een water­stroompje dat werkelijk lichtblauw (zuurstofrijk) is en ijskoud. Een paar mensen denken er héél even aan om erin te gaan maar zien er toch maar van af nadat ze de temperatuur hebben gevoeld.

Vlak na dit landschap stappen we bovenaan de Trollstigen uit. Na een klein stukje wandelen kijken we in de diepte. Onder ons ligt een lange grote waterval en de elf haarspeldbochten van de Trollstigen, de trollenroute die we met de bus zullen afdalen. Dat blijkt nog een hele toer, met die scherpe bochten en al het verkeer dat er vandaag op de weg is.

We eten ‘s avonds in Molde (26.000 inw.), waar de Vesterålen die ondertussen door is gevaren ons even later weer op pikt.

Trondheim

Rond de haven staan kleurige houten pakhuizen op palen

We meren af in Trondheim (185.000 inw.), dat aan de monding van de Nidelva in de 130 km lange Trondheimfjord ligt. De oude stad telt veel houten huizen. In de prachtige middeleeuwse Nidaroskathedraal, waaraan van 1070 tot 1300 is gebouwd, werden de Noorse koningen gekroond totdat de kroning in 1908 uit de grondwet werd geschrapt.

We bereiken de dom via de pittoreske rode houten stadsbrug Gamle Bybroen uit 1681, die vroeger de enige toegang tot de binnenstad vormde. Vanaf de brug is er een mooi zicht op de veelkleurige houten pakhuizen op palen rond de nabijgelegen haven.

De oude binnenstad bestaat uit maar drie straatjes. In het verleden is hier een aantal branden geweest, zoals in veel houten stadjes in Noorwegen. Daarna is alles in oude stijl herbouwd, zodat je nog steeds een goed idee krijgt van hoe het voorheen was.

Het is zondag en rustig. We bekijken alles op ons gemak en na een kopje koffie in de zon gaan we weer richting de boot om onze reis te vervolgen. We varen langs mooie berglandschappen en vele kleine eilandjes richting Rørvik een havenstadje met 3.000 inwoners.

Lofoten

Besneeuwde bergtoppen steken uit de zee omhoog

‘s Morgens heel vroeg passeren we de poolcirkel, die visueel wordt gemarkeerd door een wereldbol op een eilandje. Als bewijs dat we de poolcirkel zijn gepasseerd krijgen we een certificaat uitgereikt.

We hadden gehoopt vandaag de excursie te doen naar de Svartisengletsjer, de twee na grootste van Noorwegen. Helaas zijn er te weinig deelnemers, want het ‘zwarte ijs’ aan de Holandsfjord moet een schitterende gletsjer zijn.

Evengoed is het genieten van het panoramische berglandschap om ons heen. Vanaf een klein dek onder de stuurhut van het schip hebben we daar een prachtig zicht op. De tot wel 1.000 meter hoge rotswanden van de eilandengroep Lofoten die we vandaag passeren zijn indrukwekkend.

Over een afstand van 100 km steken de besneeuwde bergtoppen van de eilanden uit zee omhoog. De eilanden liggen vlak bij elkaar, met nauwe doorvaarten ertussen. Wij varen via de 25 km lange en zeer smalle zeestraat Raftsundet tussen de Lofoteneilanden Hinnøya en Austvågøya door.

De Lofoten staan bekend om de mooie waarnemingen van het noorderlicht in de winter maar daar is niks van te merken, nu het zomer is en 24 uur per dag licht. De ochtend begon bewolkt en die dreigende wolken zijn op hun manier ook weer erg mooi.

‘s Zomers komen veel mensen naar de Lofoten om te wandelen. Je vindt hier grote kolonies papegaaiduikers, aalscholvers, alken en zeearenden. Van die laatste soort is de grootste kolonie ter wereld hier op de Lofoten te vinden, die gaan we op de terugweg bekijken.

Nu genieten we van alle eilanden waar we langs en tussendoor varen, met de pittoreske vissersdorpjes met de rode huizen en de steile bergen die soms loodrecht uit zee opduiken.

Omdat hier een warme golfstroom loopt is het zo’n beetje het hele jaar ijsvrij en kan er het jaar rond gevist worden. De winter is zelfs het jaargetijde voor de vissers om kabeljauw te vangen. Met honderdduizenden trekken de volwassen vissen dan vanuit noordelijker streken naar de wat warmere wateren hier om te paaien.

De miljoenen bevruchte eitjes die een vrouwtje bij zich kan dragen stromen met de warme golfstroom mee langs de Noorse kust naar het noorden, tot ze als grote vissen in de Barentszzee komen. En dan begint het weer van voren af aan.

De gevangen kabeljauw hangt hier op rekken te drogen tot stokvissen. Voor gebruik worden ze een tijd te weken gelegd. Uiteraard krijgen we aan boord stokvis te proeven. Wij vinden het niet erg lekker en een beetje rubberachtig.

Later op de dag klaart het weer behoorlijk op en komt de zon er weer volop bij. De zo typische vissersdorpjes van de Lofoten glijden links en rechts voorbij. Veel leuker dan op open zee varen, omdat je nu van alles van dichtbij ziet. Zoals de (vakantie)huisjes met de bootjes aan de steigers. Af en toe lopen we een haventje binnen.

Laat op de avond staat de zon laag, zodat de bergen mooi rood kleuren. De nachten worden ook steeds korter en het gebeurt deze reis regelmatig dat we om 3 uur ‘s nachts pas bedenken dat we toch echt eens moeten gaan slapen. Doordat het – zeker helemaal in het noorden – 24 uur per dag licht is heb je vaak niet in de gaten dat het al zo laat is.

Tromsø

Hoe noordelijker, des te minder uitnodigend zijn de steden

Als we midden in de nacht wakker worden zijn de bergen nog steeds prachtig rood door de zon. Snel even foto’s nemen en dan weer slapen. Dat is het grote voordeel van een buitenhut.

Tromsø staat vandaag op het programma. In 1940 fungeerde Tromsø (72.000 inw.) kort als hoofdstad van Noorwegen, toen koning en regering op de vlucht voor de Duitsers noordwaarts trokken. Als enige stad in het noorden van Noorwegen wist Tromsø onbeschadigd door de oorlog te komen. Daardoor telt het centrum van de stad het grootste aantal oude houten huizen van deze streek.

Volgens de overlevering liepen de ijsberen vroeger door de stad maar tegenwoordig moet je naar het Polarmuseet om een opgezet exemplaar te bekijken. Vroeger was Tromsø een centrum van houthandel en de jacht op walrussen maar die jacht is inmiddels verboden.

Wel kun je in het seizoen in Tromsø opstappen voor een walvissafari maar volgens de kapitein zijn er momenteel geen walvissen te zien.

Hoe noordelijker je komt, des te minder uitnodigend zijn de steden in Noorwegen. Tromsø is dan ook geen erg boeiende stad. Nu is het nog mooi weer maar het lijkt me geen feest om hier in de winter te wonen, als er amper daglicht is.

De houten domkerk is de moeite waard om te bezichtigen. De gebrandschilderde ramen zijn mooi en er heerst een serene rust.

Ook de moderne Ishavskatedralen (IJszeekathedraal) is bijzonder maar die bekijken we op de terugweg, tijdens een middernachtconcert.

Hammerfest

Op vogelsafari naar de rotseilandjes Gjesværstappan

Vroeg in de morgen komen we aan in Hammerfest (10.000 inw.). Hier zijn veel graven uit de steentijd gevonden en Hammerfest was lange tijd een belangrijke uitvalsbasis voor de visserij en jacht in het poolgebied maar pas in 1789 kreeg het stadsrechten, vanwege het belang van de handel met Rusland.

Later op de dag meren we af in Honningsvåg (2.600 inw.) op het eiland Magerøya, de laatste haven voor de Noordelijke IJszee. Dankzij de beschutte ligging en de warme zeestroom die de haven ijsvrij houdt is het een belangrijke vissershaven, met ruim 150 vissersboten.

‘s Zomers grazen grote kudden rendieren op het eiland, ‘s winters verblijven ze op de besneeuwde toendra op het vasteland waar ze leven van mos dat ze onder de sneeuw vandaan krabben. Vroeger zwommen de duizenden rendieren zelf de 1800 meter brede Magerøysund over die Magerøya van het vasteland scheidt.

Omdat daarbij teveel door de winter verzwakte dieren verdronken worden ze nu overgezet met landingsvaartuigen van het Noorse leger. Nadat ze in de zomer zijn aangesterkt zwemmen ze op eigen houtje terug naar het vasteland. De eigenaren trekken met de dieren mee.

Vanuit Honningsvåg vertrekt een excursie naar de Noordkaap, een 307 meter uit de oceaan oprijzend plateau aan de noordkant van het eiland. Wij kiezen voor een andere excursie: naar Gjesværstappan, drie steile vogeleilanden die vlak voor de noordwestkust van Magerøya liggen.

Als we de bus instappen is het somber en regenachtig weer. Het kale glooiende landschap is een beetje kleurloos maar we zien onderweg wel de eerste rendieren op weg naar hun zomerweides. Aan de andere kant van het schiereiland gekomen schijnt de zon volop. Dat geeft meteen een heel ander beeld; de verschillende kleuren van het mos komen nu mooi tot hun recht.

We stappen in een bootje voor een tocht naar de rotsen in zee. Aan boord zijn dikke thermopakken voor iedereen en ook al is het zonnig, het blijft behoorlijk fris. We maken er dan ook dankbaar gebruik van. Ook een muts is niet overbodig.

Ik heb me verheugd op deze excursie en hij brengt me alles waarop ik had gehoopt: zeearenden, Jan-van-Genten, alken, papegaaiduikers en zeehonden. De papegaaiduikertjes zijn razendsnel en rennen over het water. Het is een hele klus om die energieke vogels goed op de foto te krijgen.

De Jan-van-Genten daarentegen zitten rustig op hun hoge rots in zee en laten zich goed bewonderen.

Na 3 uur varen – veel te kort naar mijn zin – keren we aan het eind van de middag zeer voldaan weer terug naar de Hurtigruten-boot.

Kirkenes

Hemelsbreed 5 km van de Russische grens

We passeren vandaag de meest noordelijke punt van Noorwegen. In de winter kan het hier behoorlijk spoken en voordat er een nieuwe, steviger zeewering werd gebouwd werd het grootste deel van de vissersvloot tot een paar maal toe vernietigd. Maar nu is de zee rustig, dus wij hebben nergens last van.

We draaien de bocht om naar Kirkenes (4.000 inw.), dat hemelsbreed 5 km van de Russische grens ligt. Kirkenes doet erg doods aan er we zijn er dan ook al snel uitgekeken.

Tijdens WOII was Kirkenes de uitvalsbasis van de Wehrmacht voor het offensief tegen Moermansk, de strategisch belangrijke ijsvrije marinebasis van de Sovjet-Unie. Kirkenes heeft het zwaar te verduren gehad en na de oorlog stonden er nog maar 13 huizen overeind.

Het landschap is hier veel vlakker dan verder naar het zuiden. Liefhebbers kunnen vanuit Kirkenes met een quad naar de Russische grens rijden. In de winter kun je hier een husky-sledetocht maken of met een sneeuwmobiel over het besneeuwde poollandschap rijden. Nadeel is wel dat je hier in de winter maar weinig daglicht hebt. Zo’n 4 uur schemer per dag, dat is alles.

Tromsø

Middernacht-concert bij daglicht in de IJszeekathedraal

Kirkenes is het verste punt van de Hurtigruten. Hier keert de Vesterålen om voor de tocht terug naar Bergen. Vandaag is Tromsø  de eindbestemming. Langzaam wordt het landschap weer iets bergachtiger.

We komen weer in Hammerfest en klimmen daar naar een uitzichtpunt boven de stad. Even een kopje koffie en dan terug naar de boot. We varen nu langs bekende plekken.

‘s Avonds laat komen we in Tromsø aan. De zon staat hier 24 uur per dag aan de hemel en als we naar het middernacht-concert gaan in de IJszeekathedraal lijkt het wel halverwege de dag te zijn.

De uit beton, aluminium en glas opgetrokken kerk stamt uit 1965. De moderne kathedraal die eruit ziet als een ijsberg symboliseert de poolnacht en het noorderlicht.

Terwijl we naar het concert luisteren, dat deels bestaat uit volksmuziek en deels uit klassieke muziek, schijnt het nachtelijke licht door een prachtig, 23 meter hoog gebrandschilderd raam. Een heel bijzondere ervaring.

Lofoten

Jachtgebied van de grootste kolonie zeearenden ter wereld

We zijn terug op de Lofoten en varen weer door de Rafdsundet en de Trollfjord, een smalle doorgang die soms niet eens 100 meter breed is, met links en rechts steil oprijzende bergen. Het is een geweldige ervaring om daar doorheen te kunnen varen met onze relatief kleine boot. Je voelt je klein worden tussen al die hoge bergen.

Aan het eind van de middag stappen we in de Trollfjord over op een klein bootje dat ons naar het jachtgebied van de grootste kolonie zeearenden ter wereld zal brengen. Ook op deze excursie heb ik me erg verheugd. Het is prachtig weer, de omgeving is schitterend en de meeuwen dartelen brutaal om het bootje.

Bovendien laten de zeearenden zich goed zien. Het is indrukwekkend om die enorme roofvogels met een spanwijdte van wel 2,5 meter op hun prooi af te zien komen.

Als we ‘s avonds in Svolvær aankomen moeten we een kwartiertje wachten, dan komt de Vesterålen de haven binnenvaren. We gaan aan boord en varen verder langs de indrukwekkende bergen van de Lofoten richting vasteland.

Trondheim

Een spiegelgladde zee rond de poolcirkel

Het is alweer onze laatste dag aan boord, want we varen niet helemaal mee terug naar Bergen maar gaan morgenochtend in Trondheim van boord om met de trein naar Oslo te reizen.

Een mooie manier om nog iets meer van het achterland te zien tijdens een treinreis van zo’n 6 uur. Daarbij zijn de Noorse treinen zeer comfortabel.

We passeren de poolcirkel weer. Voor de liefhebbers heeft de bemanning een lepel levertraan en daarna een lepel likeur om dit feit te ‘vieren’.

We nemen afscheid met een bijna spiegelgladde zee en prachtig zonnig weer. We kunnen heerlijk vanaf het zonnedek alles voorbij zien glijden. Na een prachtige zonsondergang – de zon staat hier in het zuidelijker deel niet zo hoog meer aan de hemel – duiken we voor de laatste keer aan boord van de Vesterålen ons bed in.

Banner Stem & Win

Zelf een reisverslag schrijven

De honderden reisverslagen op deze site zijn allemaal geschreven door reizigers zoals jij en ik. Ook jouw verslagen zijn welkom: over nieuwe bestemmingen, maar ook over bestemmingen waarover al verslagen op de site staan. We mailen je graag onze uitgebreide tips en aanwijzingen voor het schrijven en aanleveren van een reisverslag.
Ik wil zelf schrijven!