Na een tussenlanding en een overnachting in de Peruaanse hoofdstad Lima vliegen we over de Andes naar Cuzco in het zuidoosten van Peru. Het uitzicht op de besneeuwde toppen van de Andes is adembenemend. Een voorproefje van wat ons te wachten staat.

Als we over een paar dagen voldoende zijn geacclimatiseerd, lopen we door die bergen met het uitzicht op de besneeuwde toppen. Maar voor die tijd bezoeken we per bus en trein, mede om te acclimatiseren, de Heilige Vallei waarin ook enkele Incaruïnes zijn gelegen.

Cuzco was ooit hoofdstad en middelpunt van het Incarijk. Van hieruit wisten de Inca’s hun heerschappij uit te breiden tot heel Peru en een deel van de omringende landen.

Oorlog voeren deden de Inca’s veel, maar dat ging in Amerika nog met primitieve middelen doordat ze nog geen buskruit kenden. Bovendien was de omvang van het Incaleger vaak al voldoende om de vijand tot overgave te dwingen. Tegen de geharnaste Spaanse veroveraars werd dat verschil in ontwikkeling uiteindelijk fataal.

Hun heerschappij ontleenden de Inca’s ook veel meer aan anticiperen en accepteren van andere culturen en daar de goede dingen uit overnemen. Zo werden bestuursorganen van de veroverde stammen intact gelaten.

Tegenwoordig is Cuzco, dat op 3360 meter hoogte ligt, een stad met twee gezichten. Het centrum is het deel waar de toeristen komen en waar veel toezicht is van de politie. Hier kun je veilig rondlopen.

Iets verder van het centrum is Cuzco het terrein van de Peruanen zelf. De bebouwing is armoedig en het is er minder veilig, want er is veel minder toezicht. Een typische derdewereld­stad dus, alhoewel ik vind dat Peru ondanks de armoe rijker is dan de Afrikaanse en Aziatische landen waar ik was.

Natuurlijk is het centrum van Cuzco vergeven van mensen die je iets willen verkopen, kinderen die je schoenen willen poetsen of dames met lama’s die kleurig gekleed tegen geld gefotografeerd willen worden.

Hoewel er in Peru nog ongeveer een miljoen lama’s schijnen te leven, die in de afgelegen gebieden als lastdier worden gebruikt, zie ik alleen maar lama’s om toeristen mee te vermaken. Ten tijde van de Inca’s was het een nog veel algemener voorkomend dier, dat door de Inca’s ook veel werd afgebeeld.

Cuzco kent een aantal musea en kerken die een bezoek waard zijn. Ook ‘s avonds levert Cuzco mooie en soms romantische plaatjes op.

Net nu ik er ben is het bovendien een feestdag. Prachtig uitgedoste mensen, veel dans en muziek tijdens een optocht door het centrum van Cuzco. Het is een waar volksfeest.

Een kilometer of 30 buiten Cuzco ligt het plaatsje Pisac. Boven het stadje liggen de Incaruïnes van het oude Pisac. Zeer opvallend aan deze ruïnes is de uitgebreide terrascultuur.

De steile hellingen zijn door de Inca’s helemaal ingericht met terrassen. Deze terrassen zijn steeds maar een paar meter breed en worden met stenen gestut. Ongeveer een meter lager ligt het volgende terras.

Tijdens de trektocht door de Andes die ik maak zal ik ontdekken dat complete bergwanden zo ingericht zijn geweest. Vaak zijn ze nu compleet overwoekerd door bos en kost het moeite om de oude terrasstructuur te herkennen.

Maar bij de ruïne van Pisac liggen de terrassen helemaal vrij en zijn goed zichtbaar. In de Incaperiode had men uitgebreide stelsels van pakhuizen vol voedsel en was er dankzij de terrasbouw aan eten geen gebrek.

Bouwen konden de Inca’s sowieso goed. Verbazingwekkend hoe ze die grote stenen zonder zwaar gereedschap allemaal hun plaats kregen. Men stapelde niet zomaar wat stenen op elkaar maar deed dat zo ingenieus, met allerlei hoeken en in elkaar grijpende uitsteeksels, dat de bouwsels bijna volkomen aardbeving­bestendig waren.

In westelijke richting verder gaand door de Heilige Vallei komen we met de bus aan bij het grote fort Ollantaytambo. Vanuit dit fort sloegen de Inca’s met succes een aanval af van de Spanjaarden.

Een lange steile trap brengt je naar de gebouwen boven op de berg.

Vanaf het fort kijk je uit over het dorp met zijn druk bezochte marktje. Op de tegenover­liggende berg zijn de twee gezichten te zien die vroeger door de Inca’s zijn uitgehouwen en die bij bepaalde rituelen een functie hadden. Eén van de gebouwen op de berg is de (nooit afgebouwde) Tempel van de Zon.

Vanuit Ollantaytambo gaan we de volgende ochtend met de trein naar Machu Picchu, de meest bekende Incaruïne. Zeer indrukwekkend dit werelderfgoed. De terrascultuur is ook hier zeer uitgebreid en veel archeologen denken dat van hieruit een constante stroom cocabladeren naar Cuzco ging.

Machu Picchu heeft veel hoogwaardige religieuze architectuur en de hedendaagse opvatting is dan ook dat Machu Picchu voornamelijk een plaats was van spirituele en ceremoniële betekenis.

Als bergwandelaars kunnen wij het natuurlijk niet laten om ook de Montana Machu Picchu te beklimmen. De meeste toeristen doen dat niet en missen het uitzicht: vanaf de top is goed te zien dat Machu Picchu goed verscholen in de bergen ligt.

Bedenk daarbij dat het totaal overwoekerd was en het is niet verwonderlijk dat deze plaats pas in 1911 weer ontdekt werd. Met het bezoek aan Machu Picchu sluiten we het acclimatisatietraject voor onze bergwandeltocht af. De bergen lonken.

Vanuit Machu Picchu gaan we nog één dag naar Cuzco alvorens de trek begint. Deze dag vermaak ik me vooral met fotograferen van koppen. Natuurlijk vraag ik altijd eerst of dat mag en zo nu en dan betaal je er dan wat voor, maar meestal vindt men het gewoon leuk om gefotografeerd te worden.

De volgende ochtend staat de bus voor die ons naar het beginpunt brengt van de trek van zo’n 2,5 week door de Andes. Tot ruim in de middag rijden we alvorens we kunnen gaan lopen. Onderweg pauzeren we even in een klein plaatsje met een leuke overdekte markt.

Het eerste deel van de route gaat nog over asfalt maar naarmate we verder het gebied in gaan wordt de weg minder begaanbaar. Schrik als ons pad op een zandweg opeens wordt geblokkeerd door een reusachtige vrachtwagen met een gebroken as.

Knap zoals die lui met alleen maar stokken, stenen en manoeuvreren de as weer een beetje op z’n plaats krijgen zodat de wagen op eigen kracht naar de kant van de weg kan rijden en wij er door kunnen. Even later moeten we de bus weer uit, nu omdat we zelf vast zitten in een kuil.

En dan lopen we eindelijk. We zijn meteen omringd door besneeuwde Andestoppen. De paarden met alle bagage inclusief de keukentent passeren ons voor de eerste keer.

De start is op 2800 meter hoogte en na een korte afdaling van 100 meter wandelen we een kilometer of 8 langzaam omhoog naar 2900 meter om vervolgens weer af te dalen naar 1850 meter.

In totaal een dikke 1000 meter omlaag dus. Doordat we laat in de middag gestart zijn redden we dat niet bij daglicht, dus het laatste deel van de wandeling lopen we op het licht van de hoofdlampen.

Direct op de tweede dag, nadat we weer 1500 meter omhoog zijn gegaan, komen we aan bij de eerste echt verborgen Incastad: Choquekirad. Midden in wat je bijna oerwoud kunt noemen heeft men deze stad ontdekt. Er wordt nog druk gewerkt aan de blootlegging ervan.

Ons tentenkamp staat een eind verderop, midden in het bos op een stuk vrijgemaakt Incaterras. Je kunt het bijna niet zien maar vroeger was de hele helling vol met deze terrassen. Wel goed is te zien hoe steil de hellingen waarop deze Incaterrassen lagen soms zijn. Ver in de diepte zien we een rivier stromen.

Bij de blootlegging van een deel van de terrassen van Choquekirad trof men ook Lama-afbeeldingen aan. Bijzonder fraai en treffend weergegeven in de stenen. Zelfs van een simpele terrasafbakening wist men iets moois te maken.

In dit tentenkamp blijven we een extra dag om de Incaruïnes van Choquekirad goed te kunnen bewonderen. De middag benut ik voor het spotten van kolibri’s. Ik had er in Machu Picchu al één aangetroffen maar hier kan ik er eens voor gaan zitten.

Echt scherp krijg ik ze niet voor de lens maar ik ben toch wel redelijk tevreden met het resultaat. Natuurlijk zie ik ook andere vogels, zoals een wat kleurige variant op onze huismus en zwaluw.

Na de rustdag is het weer werken geblazen. Vandaag leggen we 12 lengtekilometers af, stelt niks voor, maar je moet daarvoor wel bijna 1500 meter omhoog en 1300 omlaag en daar ben je dan de hele dag mee bezig

Eerst vanaf 2850 meter stijgen naar 3200 meter, om vervolgens via een droge zanderige helling af te dalen naar 1900 meter. Nadat we de rivier zijn overgestoken moeten we op de tegenoverliggende berg weer omhoog tot 3000 meter. Hier waan je je in een vochtig regenwoud. Een grote variatie aan landschappen dus.

Op 3000 meter hoogte ligt ons volgende kamp. Het is de privé-woning van de paardenhoofdman, zoals ik hem maar noem. Deze man verzorgt alle transport, stuurt de paardenmannen aan, zet de kampen op enzovoorts. Zijn 19 jarige dochter loopt ook mee, zij is hulpkok.

Ze wonen hier op een prachtige locatie omringd door bergen. Maar het is zeer afgelegen, er loopt alleen maar een voetpad naar het kleine dorpje waar 3 of 4 gezinnen bij elkaar wonen.

De eerste top van meer dan 4200 meter hoog wordt een dag later bereikt. Prachtig weer, wolkenluchten en zon, sneeuw op de toppen. Al vrij snel klinkt voor het eerst de kreet ‘condor’.

Majestueus vliegt deze reusachtige vogel hoog boven ons. Zijn vleugels kunnen een spanwijdte bereiken van wel 3 meter. Jammer genoeg komt de condor niet echt dichtbij, maar het is en blijft een prachtig gezicht.

De afdaling die volgt is op sommige plekken spectaculair. Een smal pad vlak langs een loodrecht naar beneden lopend ravijn. Hoogtevrees is iets dat je beter niet kunt hebben op dit soort stukken. Even verderop tref ik een dame met een vers geplukt gewas op de rug.

Zoals een wagen onderhoud nodig heeft zo hebben ook onze paarden onderhoud nodig. In het volgende kamp waar we ook een dag extra verblijven plaatsen de paardenmannen diverse nieuwe hoefijzers. Een smid is er niet bij maar deze mannen hebben hoefijzers in alle maten bij zich en redden zich prima.

Een dagje rust om de spieren te ontspannen is prima, vooral door het mooie weer. Rustig een uurtje naar een grote waterval wandelen, bloemen fotograferen, even kijken bij een paar Peruanen die het land aan het bewerken zijn. De paarden hebben ook een dagje rust en grazen langs de waterkant.

Vanavond krijgen we een maaltijd voorgeschoteld die op traditionele Peruaanse wijze wordt klaargemaakt. Al vroeg op de rustdag beginnen de paardenmannen met het bij elkaar zoeken van stenen om een soort oventje van te bouwen. In het oventje wordt een vuurtje gestookt dat de hele middag blijft branden zodat de stenen gloeiend heet worden.

Twee dagen terug is er een schaap geslacht, dat in stukken gesneden is meegenomen. De schapenbouten worden nu in de keukentent gekruid en verder klaargemaakt.

Aan het einde van de middag verspreiden ze de gloeiende het stenen een beetje en gooien aardappels in de gloeiende as. De schapenbouten worden er daarna ook in lagen opgelegd, telkens afgedekt met gloeiendhete stenen.

Als alles op de stapel ligt wordt het geheel afgedekt met stro, wat ongetwijfeld de smaak nog zal beïnvloeden. Daarna doet men er laagjes karton overheen en dat geheel dekt men weer af met een stuk plastic. Daar overheen gaat aarde zodat er een soort grote molshoop ontstaat.

Je ziet niet dat binnen in die hoop een grote warmte moet heersen. Ook de rook blijft binnen die molshoop en zal de smaak beïnvloeden.

Na een uur wordt het zand, het karton en het riet verwijderd en worden de schapen­bouten en de aardappels meegenomen naar de keukentent. Wij krijgen even later een stuk schapenbout en wat aardappels uitgeserveerd op borden (aardappels ziet men hier trouwens als groente). Smaakt heerlijk.

De Peruanen zelf eten zich bij de keukentent klem aan de schapenbouten. Net zo veel als ze hebben willen, want dat is voor hen het grote feest.

Na nog twee dagen wandelen bereiken we het hoogste punt van de route, een pasoversteek van meer dan 4600 meter, de Abra de Choquetacarpo.

Zeer indrukwekkend is de beklimming van 1000 meter die we moeten doen om op de top te komen.

Ik ken veel mooie bergpaden maar dit door de Inca’s aangelegde pad slaat alles. Een prachtig met stenen belegd pad. Hoe ze die hier allemaal kregen is me een raadsel.

Op de top aangekomen volgt er een ceremonie. Iedereen heeft van een lagere helling een steen meegenomen en die wordt op de top geplaatst zodat er een steenmannetje ontstaat. We krijgen een bekertje met een rood drankje en iedereen die zijn steen legt giet er een beetje drank overheen.

Al proostend drinken we nadien de rest op, terwijl onze gids volgens oude Incarituelen de goden dankt voor onze behouden aankomst op deze top.

Na de afdaling van de Aba de Choquetacarpo wandelen we twee dagen door de Vilcabambavallei. Voor het eerst zien we weer een iets bredere weg en voorwaar zelfs een vrachtauto. Het landschap verandert; meer boerenbedrijven, meer landbouw.

Na deze twee dagen wandelen we naar het Andesdorpje Huancacalle, dat op 2850 meter hoogte ligt. Hier hebben we een rustdag. Sommigen beslissen om een nabij gelegen Incaruïne te bezoeken maar ik kies ervoor om een dagje te lezen en het dorpje te verkennen.

Leuk is om te zien hoe het openbare vervoer hier is geregeld. Een vrachtauto doet de achterklep open, men betaalt de chauffeur een paar sol, instappen en een plekje zoeken om je schrap te zetten, achterklep dicht en rijden maar over de hobbelige zandwegen.

De geplande afdaling het Amazonegebied in via Espiritu Pampa (het laatste Incabolwerk tegen de Spanjaarden) kan niet doorgaan vanwege landverschuivingen waardoor paden en complete bruggen zijn weggeslagen.

Dus gaan we de bergen weer in en trekken op advies van de paardenmannen nog verder door de Andes. Opnieuw staat ons een aantal pasoversteken van 4000 tot 4500 meter te wachten, waarna we op een andere plek het Amazonegebied in zullen dalen.

Die alternatieve route is wel begaanbaar en pakt erg goed uit. De paardenmannen weten goed de weg en hebben de afstanden redelijk goed ingeschat. De hoogtes kunnen ze wat minder goed inschatten. Men dacht aan 2 pasoversteken van rond de 4000 meter.

Uiteindelijk krijgen we zelfs op één dag meerdere pasoversteken van hoger dan 4500 meter achter elkaar voor de kiezen. Maar we passeren tussendoor ook dalen waar boeren een bestaan proberen op te bouwen. Mooi gevarieerd landschap al met al.

En dan begint het landschap weer te veranderen, we dalen af in het Amazone­gebied. Zwaar bebost, werkelijk prachtige bloemen en adembenemende uitzichten.

Dan merk ik dat ik wel heel lang daar boven in de bergen bezig ben geweest. Genieten weliswaar, geen moment vervelend geweest, maar ik ben toch wel echt een mens van de bossen. Schitterend!

Vlinders, vogels, mooie watervallen en noem maar op. We moeten afdalen van 4500 naar 2100 meter en doen er lang over want we lopen bijna constant met het fototoestel in de aanslag.

Als we dan eindelijk na twee dagen afdalen beneden zijn worden we door 2 busjes opgepikt en naar Santa Teresa op ongeveer 1800 meter gebracht. De trekking zit er op. We hebben een prachtige tocht gelopen door Incagebied.

Ondertussen las ik ‘s avonds vaak in een boek over de Inca’s zodat ik een beetje kon volgen wat er vroeger gebeurd moet zijn in de omgeving waar ik liep. Ik volgde het voetspoor van de Inca’s.

In Santa Teresa kan ik eindelijk weer in een gewoon bed kruipen. Wel lekker na al die weken in de tent. We zitten in malariagebied, dus enige bescherming in de vorm van een klamboe is wel geboden. We blijven hier twee dagen.

Een soort blauwe krekels maken met duizenden tegelijk een deel van de dag een oorverdovende herrie. Daar moeten die mensen hier elke dag in leven!

Een zeer arme koffieboer leeft hier in een soort huis, dat uit niet meer bestaat dan een stuk zeil met een dak erboven. Hij verblijft met zijn gezin dag en nacht op zijn koffieplantage.

In één dag rijden we terug naar Cuzco, waar nog een dag zullen blijven. De volgende ochtend vroeg vliegen we naar Lima. We moeten daar tot ‘s avonds wachten op onze verbinding naar Schiphol, dus verkennen we een paar uur Lima.

We zien het wisselen van de wacht bij het paleis, bekijken de grote drukte in deze wereldstad en bezoeken een indrukwekkende kathedraal. Ik kom toch tot de conclusie dat ik de bergen en de oude Incasteden mooier vind.