Het Departement Mayenne in de regio Pays de la Loire is een dynamisch grensgebied tussen Normandië, Bretagne en de Loire. Toch is Mayenne zo goed als onbekend.

De reis die we door dit kleine departement maken volgt de rivier de Mayenne van noord naar zuid. Onderweg wordt overnacht op campings in Ambrières-les-Vallées, Saint Léonard à Mayenne, Azé/Château-Goutier, Menil en Daon.

De streek links en rechts van de Route National, die van noord naar zuid de D962, D23, N162 genummerd is, heeft een interessante geschiedenis. Geologisch omdat het met zijn noord-zuid gerichte structuur ingeklemd is tussen het Armoricaans massief van Bretagne en het bekken van Parijs, te zien in museum ‘Le musée de l’ardoise de Renazé’. Historisch omdat de Normandiërs sedert Willem de Veroveraar steeds weer getracht hebben hun gebied uit te breiden. Qua natuur omdat de rivier de Mayenne een heel duidelijke groene zone vormt met kenmerken uit de aangrenzende gebieden, maar toch net weer iets anders. Er zijn prehistorische grotten, Romeinse nederzettingen en middeleeuwse stadjes.

In het noordelijke deel van Mayenne ligt aan de rivier met dezelfde naam Ambrières-les-Vallées, een plaats met minder dan 3.000 inwoners. In de omgeving wordt veel paard gereden. We eten heerlijk in restaurant Le Relais de la Varenne.

Vanuit Ambrières-les-Vallées zijn uitstapjes te maken naar dichtbij gelegen bezienswaardigheden. Op slechts 19 km afstand ligt het slaperige dorpje Jublains, met de restanten van een Romeinse stad met een tempel, een theater en thermen, precies volgens het stramien dat je elders in het voormalige Romeinse rijk kunt zien.

Maar hier is toch weer een bijzonder element in de vorm van een fort. Ooit was het een graanpakhuis, maar in de nadagen van het rijk werd het omgebouwd tot verdedigingswerk. In het museum van Jublains wordt de hele Gallo-Romeinse geschiedenis uit de doeken gedaan. Voor de kinderen wordt het aanschouwelijk gemaakt door Asterix en een Romein.

Net iets verder naar het zuidoosten ligt de Butte du Montaigu, in de buurt van het plaatsje Mézangers. Vanaf dit hoogste punt (290 meter) in de streek loopt een oud pelgrimspad richting Mont Saint Michel.

In de Middeleeuwen is hier een hermitage gesticht waaruit een rustpunt voor vermoeide pelgrims is gegroeid. Het huidige kapelletje dateert uit de vijftiende eeuw. Pelgrimage is in de loop der tijden uit zwang geraakt en de kapel heeft de laatste eeuwen als schuur dienst gedaan.

Tegenwoordig staat de route weer in de belangstelling, maar is nog niet zo druk als El Camino. Ik wandel er door een bos geurend naar wilde hyacinten.

Saint Léonard is een voorstadje van de hoofdstad Mayenne van het gelijknamige departement. Wij verblijven hier op Camping Du Gué, net als alle andere campings op deze reis gelegen aan de rivier de Mayenne.

Vanaf de stad Mayenne loopt langs de rivier in zuidelijke richting een voormalig trekpad van 85 kilometer, dat wordt gebruikt door ruiters, wandelaars en vooral fietsers. Wij hebben onze eigen fietsen meegenomen, maar je kunt hier ook fietsen huren.

Omdat het zo mooi vlak is kun je er heerlijk op de pedalen. Het pad loopt van Mayenne tot Daon, dichtbij de zuidelijke begrenzing van het departement en voert autovrij langs natuur, sluisjes, boerderijen, restaurants, oude watermolens en kastelen.

Het stadje Mayenne zelf heeft zijn ontstaan te danken aan een kasteel uit de Karolingische tijd. Ergens aan het eind van de middeleeuwen, na de ineenstorting van het Romeinse Rijk, werd hier weer een rijk gesticht. Er is een kasteel waarvoor men de Romeinse ruïnes van Jublains als steenleverancier gebruikte. Wij gebruiken er ons ontbijt met een croissantje en een kop koffie, zoals dat hoort.

Als je hier bent, bezoek dan ook het stadje Sainte-Suzanne, dat op een steile heuvel ligt. Het is één van de ‘plus beaux villages de France’; met zijn vestingwerken en smalle keienstraatjes is het alsof de tijd hier heeft stil gestaan.

Hier sloeg Willem de Veroveraar zijn kamp op onder de enorme donjon. Een stenen kolos die net zo groot en machtig was als de Tower of London. Het indrukwekkende bouwwerk is ook net zo oud, gebouwd rond het jaar 1000, maar het moest driehonderd jaar later toch worden prijsgegeven aan legers bewapend met vuurwapens en primitieve kanonnen tijdens de honderdjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland.

Het begin van de bouw van de vestingwerken van Sainte-Suzanne gaat terug tot de aanvallen van de Noormannen.

Willem de Veroveraar, bekend van de slag bij Hastings 1066 en het tapijt van Bayeux, heeft drie jaar een beleg gevoerd tegen Sainte-Suzanne. Dat heeft hij niet kunnen veroveren.

De aarden wallen rond zijn kampement ‘Camp de Beugy’ kunnen heden ten dage nog bezocht worden. Willem kon het stadje niet gewapenderhand veroveren maar zijn kleinzoon deed het wel door er gewoon te trouwen. Liefde is sterker dan kasteelmuren! Ga er kijken en wandel het stadje eens rond, bezoek het museum.

In het museum hangt een eeuwenoude kaart van Jean Covens en Corneille Mortier te Amsterdam. Maak er een foto van en leg hem naast een moderne wegenkaart, dan zie je de verschillen, of beter gezegd de overeenkomsten.

Vanuit onze standplaats bij Mayenne bezoeken we Laval, de moderne toegangspoort tot de streek vanaf de A 81. De snelweg brengt je vlot ergens naar toe, maar een streek verkennen doe je over de B-weggetjes, die sedert de middeleeuwen niet meer veranderd zijn.

Laval is het mooist vanaf de gotische Vieux Pont, of eigenlijk vanaf de oever met het 11e eeuwse kasteel op de achtergrond. Wandel door de middeleeuwse straatjes en zoek een plekje op voor een kop koffie. De inwoners van de stad begroeten je met een handdruk alsof je een vaste klant bent in plaats van een toerist, dit is de ware aard van de Fransen.

We verblijven op de Camping du Parc in Azé/Château-Goutier. Het is de moeite waard om van hieruit de Grottes et Canyon de Saulges in de Vallée de l’Erve, gelegen in de buurt van het dorpje Saulges, te bezoeken.

De geologie van de streek is ingewikkeld. Ongeveer 500 miljoen jaar geleden bevond zich hier een enorm gebergte, het Armoricaans Massief. Na miljoenen jaren van erosie deden de ijzige perioden van het Kwartair de bodem openbarsten en konden rivieren het gesteente uithollen.

De Grotte Margot, een van de grotten in dit gebied, is een horizontale grot waarbij de bezoeker soms diep door de knieën moet om de volgende ruimte te bereiken. Bijzonder in deze grot zijn de ingegraveerde rotstekeningen van dieren uit de laatste ijstijd.

Het voorste deel van de Grotte de Rochefort bood in de ijstijd onderdak en beschutting tegen de snijdende winden vanaf de poolkap. Het gletsjerijs lag toen tot in Utrecht, zoals bekend.

Dit deel van de grot wordt nog steeds onderzocht door archeologen. Het verdere deel van het bezoek aan deze grot verloopt verticaal via een drietal metalen trappen in een vrij krappe ruimte. Eenmaal beneden, 250 meter lager kan men zich vergapen aan de schoonheid van stalagmieten en stalactieten.

Deze grot is maar beperkt toegankelijk, men moet een reservering boeken. Door het dal van de Erve loopt een natuurpad waarlangs men meerdere grotten kan zien die minder diep zijn. Ook hier worden opgravingen verricht naar de prehistorische mens.

Een van de meest wonderlijke musea van Frankrijk staat in Cossé-le-Vivien, op een kleine 25 kilometer ten westen van Azé. Robert Tatin heeft niets te maken met die geweldige omgekeerde appeltaart die de gezusters Tatin ooit in een haastbui gemaakt hebben.

Midden in het platteland ligt een magische plek vol met gigantische sculpturen, schilderijen en architectuur uit een fantasy-spel lijkt het. In dit geval kun je er zelf doorheen lopen. Het geluid van de cicaden geeft het gevoel in Zuid-Frankrijk te zijn in plaats van ergens ter hoogte van Parijs.

Op ruim vijf minuten rijden ten zuidoosten van Azé ligt Coudray, waar we uitstekend eten in restaurant L’Amphitryon.

We kamperen op Camping du Bac die bij de enige handbediende gierpont over de rivier ligt. Wij zijn er aan gewend in het rivierenland, maar voor Frankrijk is het uniek.

Renazé ligt in de uiterste zuid-westhoek van het departement Mayenne, zo’n 35 km ten westen van Menil. Het stadje herbergt een boeiend museum waarin industrieel verleden en geologie zijn samengebracht.

Sedert de Middeleeuwen wordt hier leisteen gewonnen voor dakbedekkingen. Vrijwel ieder gebouw in de streek is er mee getooid. De bewerking van de steen ging tot het sluiten van de laatste mijn geheel handmatig. Alleen voor het hijsen van de steenblokken gebruikte men een lift.

Nu wordt het geheel in stand gehouden door een groep enthousiaste vrijwilligers die iedere bezoeker persoonlijk begeleiden bij het bewerken van de steen tot iets wat op het dak zou kunnen. Het museum behandelt uiteraard de techniek die men gebruikt heeft om de steen naar boven te halen. Treintjes, een gigantische motorzaag en boormachines zijn de stille getuigen.

Ook de sociale geschiedenis van het mijnwerkersstadje wordt uitgebreid uit de doeken gedaan. Vakbonden, een coöperatie voor levensmiddelen, drankmisbruik en armoede komen aan bod. De werkers hebben zich langzamerhand georganiseerd om de levensomstandigheden in en om de mijnen te verbeteren, totdat in de jaren zeventig van de vorige eeuw de economische situatie er toe leidde dat de mijnen gesloten werden. De rondleiders van nu zijn de laatste werkers van toen. Dit is een stuk industrieel erfgoed zonder weerga!

Daon is de laatste plaats waar wij kamperen, op Camping des Rivières. Deze plaats was het eindpunt van de trekschuit en is dat nu van de fiets-, wandel- en ruiterroute over het trekpad langs de rivier de Mayenne.

Mayenne is een departement waar je binnen een dag door heen kunt reizen met een paard. Chevaliers, Franse ridders te paard, zijn er niet meer, maar hun kastelen nog wel. Vanaf de vroege historie was de rivier de levensader van de streek, alle handel en vervoer gingen over en langs het water.

De campings liggen ook alle aan de rivier Mayenne en hun belangrijkste punt is de rust en de vriendelijkheid die ze uitstralen. Mayenne is echt een streek voor rustzoekers die de geneugten van het Franse platteland willen ontdekken.