Vanuit Reykjavik naar het vulkanische gebied Landmannalaugar. Op sneeuwschoenen langs blauwe meren en witte lavavelden. Met helder weer is het uitzicht prachtig, maar zodra het betrekt is het zicht nul. In een warme poel baden tussen stoom en sneeuw. Lopen langs kraters, kloven en riviertjes met warm water die onder de sneeuw verdwijnen. In de verte barst een vulkaan uit, ‘s avonds is het noorderlicht te zien.
Al heel lang staat IJsland op mijn lijstje en ook al heel lang wil ik een keer sneeuwschoenwandelen. Als ik een artikel lees over een sneeuwschoenwandeltocht in IJsland ben ik verkocht. Het is nog wel even spannend, want de vulkaan Eyjafjallajökull is actief en wij gaan een kilometer of 40 noordelijk daarvan wandelen. Maar de tocht kan toch doorgaan.
Onze reis begint in de IJslandse hoofdstad Reykjavik. We blijven hier net lang genoeg voor een korte verkenningstocht door de stad. Grootste blikvanger van Reykjavik is toch wel de 74,5 meter hoge witte toren van de Hallgrimskirkja (1937). Als een enorme spaceshuttle steekt deze toren boven de oude stad van Reykjavik uit.
Toch is deze witte toren van de Lutherse kathedraal in harmonie met zijn omgeving. Veel witte huizen en ook veel gekleurde gevels en daken. Dit geeft Reykjavik zijn bijzondere uiterlijk, de stad staat bekend om deze frisse noordelijke uitstraling.
Reykjavik heeft trouwens wel wat met kerken en dan vooral als het gaat om de architectuur ervan. De eerste moderne kerk die sterk afweek van de klassieke vorm leverde aanvankelijk een storm van protesten op. Maar inmiddels is dit geheel geaccepteerd en is het zelfs een onderdeel geworden van de IJslandse cultuur.
Op het plein voor de Hallgrimskirkja staat het standbeeld van de beroemde IJslander Leifur Eiríksson, die concurreert met Columbus als ontdekker van Noord-Amerika. Van veraf lijkt de kerk een raket maar van dichtbij krijg je een heel ander beeld. Vooral de betonnen pilaren vallen dan op. Ik krijg een associatie met een Indiaanse panfluit.
Binnen waan je je in een ijspaleis, een koele minimalistische inrichting met smalle gotische ramen van helder glas. De combinatie van pilaren, gewelven en smalle ramen vind ik ronduit indrukwekkend.
Tegenover de minimalistische inrichting staat een enorm orgel met maar liefst 5275 pijpen, ik zou het bijna een dissonant noemen maar toch past het er wel bij. Al met al een zeer fraaie en stijlvolle kerk.
De volgende morgen staan er enkele zeer zware terreinwagens klaar om ons naar Landmannalaugar te brengen. Landmannalaugar betekent zoveel als ‘het bad van de mannen uit Land’ en is een dal ten oosten van de vulkaan Hekla. Daar verblijven we in de hut van de IJslandse wandelvereniging.
Het is prachtig weer als we vertrekken. Strak blauwe lucht. De eerste uren zien we weinig tot geen sneeuw maar als de terreinwagens het ruige terrein beginnen op te zoeken wordt de wereld al snel wit.
Onderweg passeren we enkele meren die er prachtig blauw en natuurlijk uitzien maar die toch omstreden zijn. Het gebied is hier onder water gezet door stuwdammen die elektriciteit moet leveren ten behoeve van de aluminiumindustrie, een zeer energie-intensieve industrie.
Bij veel IJslanders leven twijfels over nut en noodzaak van deze dammen, want ongerept gebied wordt vernietigd, terwijl de grondstoffen en eindproducten van de aluminiumproductie moeten worden aan- en afgevoerd.
Vroeg in de middag arriveren we in Landmannalaugar en horen gelijk van onze gids dat we een uur later al gaan sneeuwschoenwandelen. Het is nu goed weer en daarvan moet je in IJsland direct profiteren, wordt ons verteld.
Voor mij is het de eerste keer dat ik op sneeuwschoenen sta dus in het begin is het passen en meten en zoeken naar de goede balans. Maar als we eenmaal op stap zijn in een ademloos mooie witte omgeving weet je dat je gaat genieten!
Deze eerste tocht doorsteken we het lavaveld Laugahraum. De lava is eeuwen geleden van de Brennensteinsalda omlaag gekomen en vormt, bedekt met sneeuw, een mooi golvend landschap.
We gaan op weg naar de top van de Brennensteinsalda, met een hoogte van 881 meter (Landmannalaugar ligt op ongeveer 580 meter hoogte). Vanaf de top hebben we met dit heldere weer een prachtig uitzicht over de besneeuwde heuvels rondom.
Al vrij snel zien we de eerste rookpluim uit het lavaveld omhoog komen. Dit is dus wat IJsland bijzonder maakt en helemaal in de winter als er sneeuw ligt. Hete stoom komt uit de aarde en doet de sneeuw ter plaatse smelten. De aarde voelt warm aan.
We zien deze eerste verkennende tocht een paar van dit soort plekken. Niet groot blijkt later, want het kan allemaal nog veel heftiger.
Teruggekomen van de tocht gaan we baden in de zwempoel waar Landmannalaugar om bekend staat. Hete stoom en bronnetjes gecombineerd met koud bronwater houdt deze poel op de juiste temperatuur.
Het is een vreemde gewaarwording, je uitkleden in de sneeuw en kou en dan het warme water in. De groep is al aardig aan elkaar gewend en ligt ontspannen in het warme water.
De avond valt. De zon doet nog een enkel sneeuwtopje oplichten maar dan wordt het donker.
Er is een deze heldere avond kans op het noorderlicht en als tijdens het afwassen een lid van een Belgische groep, die ook in de hut verblijft, binnenstormt met de kreet ‘het noorderlicht’, staan we allemaal in no time buiten om het noorderlicht te bewonderen. Schitterend om te zien.
De volgende dag is het weer omgeslagen. De lucht zit potdicht en het sneeuwt. In de ochtend valt het met de wind nog wel mee maar die wakkert tegen het eind van de ochtend behoorlijk aan.
Ons doel is Ljótipollur (Lelijke Poel), een explosiekrater. In de zomer moet deze fraaie rode wanden hebben en groenig water dat veel forel bevat, maar wij zien een met sneeuw bedekt meer in een mooie ovale krater. Een bijzondere belevenis om onder deze weersomstandigheden een tocht te lopen.
Ook de volgende dag is het nog stormachtig, met veel wind en sneeuw. We gaan wel op stap maar keren al vrij snel weer terug om toch beter weer af te wachten. Aan het einde van de ochtend is het wat rustiger en ‘s middags kunnen we weer op stap.
De wind is een beetje gaan liggen en het sneeuwt niet meer.
Een poos later breekt opeens de bewolking en probeert de zon er aarzelend door te komen. Dit levert prachtige beelden op.
We lopen richting een bronnengebied dat voeding geeft aan de warmwaterriviertjes die hier lopen. In het bronnengebied van het riviertje borrelt en stoomt het aan alle kanten. Kokend water borrelt op uit de aarde en voedt de rivier die later onder de sneeuw verdwijnt.
Dit levert op de terugweg nog een probleempje op als ik als vierde in een rij over de sneeuwvlakte loop en opeens onder de grond lijk te verdwijnen. Een sneeuwbrug over een klein warmwaterriviertje begeeft het en ik zak opeens een meter lager in het warmwaterriviertje.
Wandelaars één tot en met drie hadden de sneeuw op de brug een beetje aangestampt en nummer vier ging er vervolgens doorheen. Natuurlijk eerst schrik maar daarna pret om dit komische voorval.
Dit geothermische gebied is prachtig maar misschien is het geothermische geweld ook wel een beetje beangstigend. Het voelt alsof het hier zo maar kan gaan uitbarsten.
De trekvogels zijn jammer genoeg nog niet gearriveerd. April is wel de maand waarin ze arriveren maar ik ben hier net iets te vroeg in de maand.
Al die tijd spot ik maar één vogeltje, namelijk de sneeuwgors. Maar die waagt zich dan ook tot vlak bij me en laat zich rustig fotograferen.
Het is prachtig weer, onbewolkt en volop zon. Vandaag lopen we naar de Hrafntinnusker-hut, via een etappe van de Laugavegur (warmebronnenweg), een ‘s zomers zeer populair lange-afstandspad. Door het heldere weer hebben we een prachtig uitzicht, je waant je op de hoogvlakte die we oversteken op het dak van de wereld.
Ik trek één van drie pulka’s (kunststof sleden) met extra bagage. Dit vraagt met 700 meter klimmen wel extra inspanning maar met hulp van reisgenoten die bij de stijgingen opduwen met hun stokken komen we prima over.
Onderweg zien we de wolk van de vulkaanuitbarsting van de Eyjafjallajokull in het zuiden van IJsland. Het plan is om deze na onze trekking op de terugweg nog van dichtbij te gaan bekijken.
De Hrafntinnusker-hut blijkt half ingesneeuwd te zijn. Het wordt eerst graven om bij de deur te komen. De onderkant van de deur wordt niet uitgegraven zodat we via de apart te openen bovenkant en een krukje voorzichtig naar binnen moeten stappen.
Het is een prachtige geothermisch verwarmde hut, zodat je het direct bij binnenkomst al lekker warm hebt. Water is er niet maar er is meer dan voldoende sneeuw. Pannen vol sneeuw worden gekookt om water te maken voor koffie en thee.
‘s Avonds gaan we de heuvel achter de hut op en van grote afstand hebben we dan zicht op de uitbarsting van de Eyjafjallajokull. Zelfs van 40 kilometer afstand is het een indrukwekkend gezicht. Met de verrekijker zie je duidelijk de lavastromen. Het valt zelfs met enige moeite te fotograferen.
De grilligheid van het weer op IJsland komt de volgende dag weer goed tot uiting. Gebroken bewolking en het lijkt mooi om te gaan sneeuwschoenwandelen, maar als we een uurtje later vertrekken begint het al gauw dicht te trekken en als we een beklimming doen en op de top aankomen is het zicht nul.
We moeten de hut zelfs op de GPS terug zien te vinden. Van een paar honderd meter afstand is deze nog steeds niet te zien. De afdaling van de top is moeilijk en de meesten laten zich op het achterwerk de berg af glijden.
Aan het einde van de middag klaart het toch weer op en ondernemen we allerhande activiteiten: sommigen doen de sneeuwschoenen opnieuw onder, andere pakken de slee en roetsjen de berg af, weer anderen doen een spel in de hut, kortom een ontspannen middag.
De laatste wandeldag lopen we terug naar Landmannalaugar, van waaruit we morgen weer met tereinwagens worden opgehaald. Het weer is als we ‘s morgens vertrekken voor het eerst echt bar. De eerste poging om terug te gaan stopt na een half uurtje. Terug naar de hut en wachten tot het weer wat tot bedaren komt.
‘s Middags om 14.00 uur wagen we een nieuwe poging. Het is nog slecht weer maar iets beter dan de ochtend en we zetten door. Naarmate we lager komen verandert de sneeuw in iets dat het midden houdt tussen sneeuw en regen.
Als we in het kamp van de IJslandse wandelvereniging aankomen blijkt het daar al langer te hebben geregend en is een deel van de sneeuw al verdwenen.
We stoppen dus net op tijd met onze sneeuwschoenwandeltocht. Het was een heerlijke tocht onder de zeer bekwame leiding van Edwin Zanen, onze in IJsland wonende Nederlandse gids. Veel beleefd maar geen moment in gevaar gekomen, daar zorgde hij wel voor.
Samen met Leon, de reisbegeleider, bezorgde Edwin ons een prachtige avontuurlijke week.
Het plan was om de laatste dag, nadat we door terreinwagens uit het gebied zijn gehaald, nog naar de actieve vulkaan Eyjafjallajokull te gaan. Er staat inmiddels echter zoveel gesmolten ijswater gecombineerd met sneeuw in de dalen dat de terreinwagens het zeer moeilijk krijgen.
Er is bijna geen doorkomen aan. Constant zitten ze vast. Wat een rit van 3 uur zou zijn wordt een rit van 15 uur. Met ontzettend veel bewondering zie ik onze gids Edwin al die tijd samen met de twee IJslandse chauffeurs ploeteren om ons door het gebied te krijgen. We zijn nog net op tijd om het vliegtuig te halen.
Een paar dagen later is de Eyjafjallajokull opnieuw uitgebarsten, maar nu 20 tot 30 keer zo zwaar. Het vliegverkeer in heel Europa wordt voor meerdere dagen lamgelegd.
Als ik ‘s avonds op het balkon van mijn appartement sta kleurt de ondergaande zon de hemel rood door de asdeeltjes van de vulkaan. Een laatste groet uit IJsland.
