×
Welkom Reisverslagen Reizen Boeken Blog Anders Reizen Contact

Stedenreis Rome & Florence

Overal zijn pleinen met kerken en fonteinen

Reisverslag: Angélique Woudenberg
Foto's: Angélique Woudenberg

Naast overblijfselen uit de Romeinse tijd, zoals Colosseum, Forum Romanum en Palatijn, domineert in Rome vooral de barok. Het vanuit Rome makkelijk per trein bereikbare Florence is met zijn vele paleizen juist de stad van de renaissance. Wat beide Italiaanse steden gemeen hebben is dat je er struikelt over de pleinen met kerken en prachtige fonteinen. In Rome staat daar vaak nog een obelisk bij. Ook terrassen zijn er in overvloed.

Vanaf luchthaven Leonardo da Vinci, ook wel Fiumicino genoemd, nemen we de intercity Leonardo Express naar station Rome Termini. Via buitenwijken met hoge flats afgewisseld met hier en daar aangelegde cipressen arriveren we in Rome, de eeuwige stad op de zeven heuvels aan de Tiber.

Na een halfuurtje bereiken we het drukke en levendige kopstation Termini. Er vertrekken niet alleen regionale treinen naar Milaan, Venetië, Napels en Florence, maar ook hogesnelheids­treinen zoals de Eurostar naar Florence. Op het station en in de directe omgeving zijn veel winkeltjes en eetgelegenheden.

Ons hotel ligt op een paar minuten van het station. Nadat we hebben ingecheckt en ons hebben opgefrist, kopen we bij een Tabacchi (tabakzaak) kaartjes voor het openbaar vervoer; een Biglietto Integrato a Tempo (BIT). Hiermee kunnen we 75 minuten reizen.

Er zijn maar twee metrolijnen in Rome: de oranje lijn (A) en de blauwe lijn (B). We pakken de oranje lijn richting Battistini en stappen uit bij de halte Spagna. De metro is schoon en ook hier lopen, net als in Lissabon en Barcelona, bedelaars met of zonder kind met een plastic beker in de hand.

Piazza di Spagna en Spaanse Trappen

Een plaats om mensen te kijken of bekeken te worden

Eenmaal uit de metro, volgen we de meute naar het Piazza de Spagna, een klein plein met palmbomen, grote groepen toeristen, paardenkoetsjes en een fontein. Rond het plein staan hoge huizen met luiken in de kleuren oker, roest, wit en roze.

Tegenover de fontein liggen de Spaanse Trappen, de plaats om mensen te kijken of bekeken te worden. De trappen zijn afgeladen vol. De Spaanse Trappen werden in de 18e eeuw gebouwd om de Franse kerk Triniti dei Montei, bovenaan de trappen, te verbinden met de stad.

We nemen plaats op de trappen om mensen te kijken. Naast ons pakken twee toeristen een flesje cola, ze worden direct door een man gesommeerd om het flesje in de tas te stoppen. Het is namelijk verboden om op de Spaanse Trappen te eten of drinken, anders krijg je een boete.

Op Piazza di Spagna staan gidsen met een groot rood bord Rome Free Tour. Elke dag om 17.30 uur start hier een gratis stadswandeling onder leiding van een officiële gids. Wij melden ons bij de gids en krijgen een rood stickertje met twee voetstappen erop. Met een gezelschap Engelsen, Spanjaarden, Fransen en Nederlanders volgen we de enthousiaste gids.

De wandeling duurt anderhalf uur, beginnend bij Piazza di Spagna en eindigend bij Piazza Navona.

De gids heet ons hartelijk welkom in Roma, zoals ze Rome in Italië noemen. De inwoners noemen zichzelf Romeinen.

Tegenover de Spaanse Trappen (138 treden) staat de Barcacciafontein, ontworpen door Bernini. Dè Bernini van het boek Het Bernini Mysterie van Dan Brown. Bernini was een beroemde kunstenaar in de 17e eeuw en geliefd bij de pausen. Hij heeft veel fonteinen en beelden in kerken en op pleinen ontworpen voor Rome.

De gids vertelt dat in Rome veel gebouwen in de barokstijl zijn ontworpen. De naam Barcaccia betekent ‘een oude boot die in ondiep water ligt’.

Het Piazza di Spagna had vroeger al een aantrekkingskracht op buitenlanders. Zo zien we een oud Engels theehuis uit de 19e eeuw, Babington’s Tea Rooms, dat nog steeds dienst doet als tearoom.

Rechts op de hoek van de Spaanse Trappen staat het Keats-Shelley museum. De gids vertelt dat de Engelse dichter Keats in de 19e eeuw in dit huis verbleef om te herstellen van TBC.

Nadat Keats en zijn vriend en collega Shelley waren overleden, is het huis een museum en bibliotheek geworden met de naam Keats- Shelley Memorial House.

Tegenover de Barcacciafontein, in een zijstraat van Piazza di Spagna, ligt de winkelstraat Via dei Condotti. Hier zijn veel merkwinkels met kleding van Armani, Gucci, Prada en Louis Vuitton. Vanaf hier zie je Triniti dei Montei en de obelisk bovenaan de Spaanse Trappen.

Fontana di Trevi

Dringen om een muntje over je schouder te gooien

We lopen via smalle steegjes, ontelbare eetzaakjes, terrasjes en drinkfonteintjes die koud water spuwen naar de Fontana di Trevi. Rome heeft heel veel pleinen (piazza’s), obelisken en fonteinen. De Trevifontein is toch wel de beroemdste fontein in Rome.

Wat een gigantische fontein en wat een menigte! Het is hier letterlijk dringen om een plekje voor de fontein te krijgen. De fontein is in de barokstijl gebouwd en is bekend van de film La Dolce Vita, waarin de actrice Anita Ekberg door de Trevifontein liep.

Kijk, zegt de gids, als je met je rug naar de fontein staat en met je rechterhand een muntje over je linkerschouder gooit, dan zul je ooit nog eens terugkomen in Rome.

Uiteindelijk lukt het ons om met onze rug naar de fontein te staan en een muntje te gooien. Naast ons staat een zwerver klaar met een schepnetje in zijn hand. Hij haalt het geld zonder gêne direct uit de fontein. Een deel van het geld in de fontein gaat trouwens naar het Italiaanse Rode Kruis en de rest is voor Rome.

Pantheon

De koepel staat symbool voor het heelal

We vervolgen onze wandeling richting het Pantheon aan Piazza della Rotonda. Rondom zijn diverse restaurantjes, terrasjes en in het midden van het plein staat wederom een obelisk, een fontein en een drinkwaterfonteintje. We kunnen wel merken dat het hoogseizoen is. De straten, steegjes en pleinen zijn vol toeristen.

Het Pantheon was een oude Romeinse ‘tempel voor alle goden’. Aan de buitenkant zien we een galerij met zuilen. Boven de oude tempel, op het timpaan, staat als eerste de naam M. Agrippa.

Marcus Agrippa heeft in 27 v. Chr. de oorspronkelijke tempel gebouwd. Nadat deze tijdens een grote brand was verwoest liet Hadrianus bovenop de oude tempel het Pantheon bouwen.

De gids vertelt dat er in de kerk diverse graftomben liggen van o.a. de kunstenaar Raffaël. Raffaël heeft o.a. de plafonds en de muren van het Vaticaanse paleis beschilderd. Ook liggen er in het Pantheon diverse Italiaanse koningen begraven.

In de middeleeuwen werd het Pantheon een kerk. Helaas is er een ceremonie bezig waardoor we het Pantheon niet kunnen bezoeken. Dat doen we later in de week. Dan blijkt dat de koepel inderdaad prachtig is. De koepel staat symbool voor het heelal en vormt een perfecte bol met een diameter van 43.3 meter.

Piazza Navona

Drie fonteinen, een obelisk en de Saint'Agnese in Agone

We lopen door naar Piazza Navona, een levendig autovrij plein met drie fonteinen, een obelisk, een kerk (Saint’Agnese in Agone), levende standbeelden, kunstenaars, muzikanten en heel veel terrassen.

De Saint’Agnese in Agone is volgens de legende gebouwd op de plek waar de Heilige Agnes naakt tentoongesteld werd omdat ze als christen niet in wilde gaan op de avances van een heiden. Door haar lange haren kon ze haar lichaam bedekken, maar ze werd alsnog gedood. We vinden de mooi bewerkte koepel het pronkstuk van de kerk.

Piazza Navona heeft er zijn ovale vorm aan te danken dat het is gebouwd op de plek van het stadion van Domitianus waar o.a. atletiekwedstrijden plaatsvonden.

Midden op het plein, onder de obelisk, staat een grote fontein ontworpen door Bernini: Fontana dei Quattro Fiumi (Vierstromenfontein). Deze fontein staat symbool voor de vier rivieren: Ganges, Nijl, Donau en Rio de la Plata.

Voor de Fontana del Moro, eveneens aan Piazza Navona, staan diverse levende standbeelden, die gaan bewegen als je geld in het bakje gooit. Bijna alle fonteinen die we tot nu toe hebben gezien, worden versierd met naakte beelden.

De gids neemt ons mee naar een beeld achter Piazza Navona, de Pasquino. Dit beeld staat nog steeds symbool voor de vrijheid van meningsuiting. Onder het beeld zien we diverse opgeplakte papiertjes met daarop teksten, protesten en spreuken in het Italiaans. Dit is tevens het eindpunt van de interessante stadswandeling. We bedanken de gids en geven haar een flinke fooi.

Na de wandeling eten we op een van de dure terrassen op Piazza Navona onze eerste pizza en daarna nemen we de bus terug naar station Termini.

Santa Maria Maggiore en Colosseum

50.000 toeschouwers keken naar gladiatorengevechten

Na het ontbijt lopen we naar de Santa Maria Maggiore, de kerk met de hoogste klokkentoren van Rome.

Volgens de legende bouwde paus Liberius deze kerk nadat Maria hem in zijn droom de opdracht had gegeven een kerk te bouwen op de plaats waar die nacht sneeuw zou vallen. Als een wonder lag er de volgende ochtend inderdaad sneeuw en werd de kerk gebouwd.

De Santa Maria Maggiore is de grootste Mariakerk van Rome en eigendom van het Vaticaan. Voor de kerk staan diverse hop on hop off bussen die bijna alle highlights van Rome aandoen. We nemen de rode lijn en blijven zitten tot het eindpunt om een goede indruk te krijgen van het centrum. Middels een bandje en oordopjes krijgen we informatie over de geschiedenis van Rome en de bezienswaardigheden waar we langs rijden.

We stappen uit bij het Colosseum. Dit was tot in de 5e eeuw het grootste amfitheater in het Romeinse Rijk. De bouw werd gefinancierd uit de krijgsbuit van de plundering van Jeruzalem in 70. Een deel van het Colosseum werd afgebroken voor de bouw van diverse bruggen, paleizen en delen van de Sint Pieter.

Er staan honderden mensen in de rij voor de kassa en de wachttijd is ruim twee uur. Het is verstandiger om bij de Palatijn een kaartje te kopen. Het kaartje is namelijk geldig voor Colosseum, Palatijn en Forum Romanum.

Keizers en rijke Romeinen organiseerden in het Colosseum gratis voorstellingen voor het volk. Er was ruimte voor ca. 50.000 toeschouwers die keken o.a. naar gladiatorengevechten. De toeschouwers konden via een van de 80 bogen naar binnen. Na de barbaarse gevechten tussen gladiatoren of wilde dieren (leeuwen en tijgers), stierf er altijd een mens of dier. In de omgeving van het Colosseum zien we nepgladiatoren die voor geld met je op de foto gaan.

Naast het Colosseum zien we de Arco di Constantino, een triomfboog ter ere van keizer Constantijn. De boog is versierd met allerlei beelden en overwinningen. Veel keizers lieten een triomfboog bouwen om zichzelf te eren.

Tegenover triomfboog en Colosseum zien we de Via Sacra, de Heilige weg. Dit was de belangrijkste straat in het centrum van het oude Rome. Er werden processies en triomftochten gehouden. Tijdens zo’n tocht liepen de soldaten en krijgsgevangenen mee en werd de oorlogsbuit getoond. Aan het eind van de tocht werd de leider van het vijandelijke leger in het openbaar gedood.

Forum Romanum en Palatijn

Op de heuvel Palatijn werd Rome gesticht

Het Forum Romanum was het politieke, commerciële en religieuze hart van het oude Romeinse wereldrijk. Hier vergaderde het senaat, werden toespraken gehouden, deden handelaars zaken etc. Toen de macht van het Romeinse Rijk afnam, raakte het Forum in verval. De overblijfselen van de diverse tempels, triomfbogen en de Basilica van Constantijn staan er nog.

Ten zuiden van het Forum Romanum ligt de Palatijn, een van de zeven heuvels van Rome. Gisteren kregen we van de gids een lesje geschiedenis over het ontstaan van Rome. De tweelingbroers Romulus en Remus zijn de mythologische stichters van de stad.

Hun moeder Rhea Silvia was zwanger van de oorlogsgod Mars. Zij werd vermoord en Romulus en Remus werden ze in een rieten mand in de Tiber geworpen. Een wolvin, de Lupa Capitolina, vond ze en bracht ze groot in een grot in de Palatijn. De wolvin is tegenwoordig het symbool van de stad Rome.

Volgens de legende vermoorde Romulus zijn tweelingbroer Remus tijdens een ruzie over de vraag wie van hen over de 750 v. Chr. op de Palatijn gestichte stad zou heersen. Romulus werd de eerste koning van Rome en gaf zijn naam aan de stad.

De elite woonde op deze heuvel en er staan nog steeds resten van paleizen van o.a. Keizer Augustus.

We stappen weer op de hop on hop off bus om bij Piazza della Repubblica te gaan eten en bij te komen van de hitte. Midden op Piazza della Repubblica staat de Fontana della Naiadi. In het midden van de fontein staat de zeegod en rond de fontein zitten naakte nimfen op waterdieren, zoals een zeepaard en een zwaan.

Campo de'Fiori

We horen de marktkooplui al van verre

We lopen direct na het ontbijt naar de Santa Maria Maggiore, waar de blauwe lijn nemen naar de Corso Vittorio. Vanaf hier is het een klein stukje lopen naar de markt Campo de’Fiori.

We horen de marktkooplui al van verre hun waar verkopen. We zien marktkraampjes met groente, fruit, bloemen en pasta. Eén kraampje verkoopt allerlei soorten kruiden waarvan wij niet eerder hebben gehoord.

In de zijstraatjes van de Campo de’Fiori staan diverse ijssalons met heerlijk schepijs, pizzeria’s, trattoria’s, cafés, terrasjes en standplaatsen voor heel veel scooters.

Het is overigens te merken dat Vaticaanstad vlakbij is. We zien heel veel nonnen op straat lopen. Op de markt spotten we twee winkelende nonnen.

Vaticaanstad

Het kleinste onafhankelijke land ter wereld

Vaticaanstad is met een oppervlakte van 0,44 km2 het kleinste onafhankelijke land ter wereld. Op het Sint Pietersplein, ook al ontworpen door Bernini, staan de St. Pieterskerk, een obelisk en een zuilengang. We hebben al rekening gehouden met lange wachtrijen, maar dat er honderden mensen staan te wachten…

Als we eindelijk naar binnen kunnen, worden we overdonderd door de pracht en praal. Het interieur is prachtig versierd. Aan de rechterkant zien we de Pietà, gemaakt door Michelangelo. Dit marmeren beeld waar Maria haar dode zoon vasthoudt, is achter kogelwerend glas geplaatst.

Midden in de St. Pieterskerk, onder de prachtig bewerkte koepel (ontworpen door Michelangelo) ligt het graf van Petrus. Boven het graf van Petrus staat het pauselijk altaar en om dat altaar staat het bronzen baldakijn ontworpen door Bernini.

We zien ook een lijst met de namen van alle overleden pausen beginnend vanaf Petrus t/m de in 2005 gestorven Paus Johannes Paulus II.

De kerk is zo overweldigend, dat we de rest van de middag de tijd nemen om hem te bezichtigen. De wachtrijen voor de Sixtijnse Kapel zijn enorm lang, dus dat bewaren we voor een volgende stedenreis.

Eenmaal buiten zien we twee soldaten van de Zwitserse Garde die de kerk en het Vaticaan bewaken. Zij zijn gekleed in een kleurrijk uniform, ontworpen door Michelangelo.

Op het St. Pietersplein staat ook een postkantoor waar we ansichtkaarten kunnen versturen. De kaarten schijnen sneller aan te komen dan als je ze in Rome verstuurt.

Uitstapje naar Florence (Firenze)

Rijke bankiers investeerden in mooie paleizen

We staan vroeg op voor de Intercity van 06.35 uur naar Firenze. De treinreis duurt zo’n drie uur. We rijden via diverse tunnels door de uitlopers van de Apennijnen, door verlaten streken en een mooi glooiend landschap. Er rijdt ook een Eurostar in ca. anderhalf uur naar Firenze, maar deze hogesnelheidstrein is zeer prijzig.

Iets na 09.30 uur arriveren we op het eindstation in Firenze: Santa Maria Novella. Aangezien we gereserveerd hebben voor de trein van 17.55 uur en toch zoveel mogelijk van Firenze willen zien, nemen we de hop on hop off bus die iets na 10.00 uur vertrekt.

We nemen eerst de groene lijn die verschillende bezienswaardigheden van Firenze aandoet.

Nadat we langs de kerk Santa Maria Novella schuin tegenover het station Firenze S.M.N. en de imposante Duomo zijn gereden, krijgen we een lesje geschiedenis over Firenze.

Firenze, dat aan de Arno ligt, was van 1865 tot 1871 de hoofdstad van Italië. Tegenwoordig is het de hoofdstad van Toscane. Firenze ontstond als een Romeinse nederzetting en de familie De Medici had in de 15e en 16e eeuw een invloedrijke rol in Firenze op het gebied van kunst, cultuur en architectuur. Ook hadden zij grote politieke invloed.

Rome heeft veel bezienswaardigheden in de barokstijl, Firenze floreerde vooral tijdens de renaissance.

Rijke bankiers investeerden in mooie paleizen, het decoreren van kerken en in kunstenaars als Michelangelo.

Fiesole

Overblijfselen van de Etrusken en de Romeinen

We rijden via een buitenwijk van Firenze over bochtige wegen de bergen in naar het plaatsje Fiesole op ca. 8 kilometer ten noorden van Firenze. We zien onderweg veel cipressen, mooie huizen tegen de heuvels en diverse campings waar, zo te zien aan de vele auto’s met een Nederlands kenteken, veel Nederlanders verblijven.

In Fiesole zijn veel overblijfselen van de Etrusken en de Romeinen. Naast de mooie uitzichten zien we o.a. de grote campanile van de Duomo en diverse ruïnes.

Ponte Vecchio

14e eeuwse brug over de Arno

Na een korte stop rijden we terug naar Firenze, waar we uitstappen bij de Ponte Vecchio. Deze oudste brug van Firenze over de Arno stamt uit de 14e eeuw.

Al is het zondagochtend, de brug is overspoeld met hordes toeristen die allemaal op dezelfde plek een foto willen schieten. We zien voornamelijk juwelierswinkels die gouden sieraden verkopen.

Vroeger waren hier werkplaatsen van slagers en smeden gevestigd, die hun afval in de rivier gooiden. De werkplaatsen werden om een eind te maken aan de stankoverlast ingenomen door edelsmeden. We zien midden op de Ponte Vecchio een beeld van de beroemde edelsmid Cellini die in de 16e eeuw een werkplaats had op de brug.

Op de brug staan ook diverse souvenirkraampjes en opdringerige straatverkopers die tekeningen verkopen van o.a. Ponte Vecchio, de Duomo en zelfs van Michael Jackson. Als je een blik werpt op een van de tekeningen, dan rollen ze die al voor je op, lopen ze je achterna en proberen hem in je handen te drukken.

We lopen langs de Arno en vervolgens via een autovrije galerij langs het Uffizi-museum waar honderden mensen in de rij staan.

Het Uffizi-museum is een geschenk van de familie De Medici aan de bevolking van Firenze. In het museum staan veel kunstwerken van Florentijnse kunstenaars uit de renaissance, zoals Leonardo Da Vinci en Michelangelo. Op de buitengalerij zien we veel beelden van hen en andere beeldhouwers.

Piazza della Signoria

De David van Michelangelo is een kopie

We komen aan op Piazza della Signoria, een van de toeristische pleinen van Firenze. Voordeel is dat het plein autovrij is. In het hectische Rome moeten we steeds goed uitkijken om niet overreden te worden door een scheurende vespa of auto.

Eerst zien we het Palazzo Vecchio met daarvoor het beroemdste beeld van Michelangelo, de David. En daarnaast Bandinelli’s beeld van Hercules en Cacus. Het beeld David, die op het punt staat de reus Goliath aan te vallen, is een kopie. Het origineel staat in de Galleria dell’ Academia.

Het Palazza Vecchio (Oude Paleis) met een klokkentoren van ca. 90 meter hoog doet nu dienst als museum. Vroeger was het de vergaderruimte voor de leiders (signoria) van de belangrijkste gilden die de stad bestuurden. De wapenschilden zien we terug onder de campanile.

Links van Palazza Vecchio staat de Neptunus-fontein, die bestaat uit een Romeinse zeegod omgeven door waternimfen.

Op Piazza della Signoria zien we nog veel meer beelden, zoals in de Loggia dei Lanzi. Het plein is omringd door terrassen. We ploffen neer op een van de drukke en dure terrassen met uitzicht op Palazza Vecchio en de slenterende toeristen.

Mercato Nuovo en de Duomo

De gigantische 13e eeuwse Duomo is het hart van de stad

Na de lunch lopen we naar de Mercato Nuovo waar heel veel souvenirkraampjes staan en vervolgens via Piazza della Republica en de winkelstraatjes in de directe omgeving ervan naar Piazza del Duomo. Hier staat de gigantische dom uit de 13e eeuw; de Duomo Santa Maria del Fiore. De Duomo vormt samen met het Baptisterium en de klokkentoren het hart van de stad.

We lopen een rondje om de Duomo en het Baptisterium met een mooie gouden deur achter een dranghek om de toeristen op een afstandje te houden. Michelangelo noemde deze deur de paradijspoort.

Vanaf de Duomo is het een paar minuten lopen naar het station. Hier stappen we in op de blauwe lijn van de sightseeingbus.

Piazzale Michelangelo

Een prachtig uitzicht over Firenze

We rijden met de blauwe lijn langs het San Marcoplein, Santa Croce (hier liggen Michelangelo en Galileo begraven) en Palazzo Pitti. We steken de Arno over en stappen uit bij Piazzale Michelangelo.

Vanaf Piazzale Michelangelo hebben we een prachtig uitzicht over Firenze. De Duomo steekt er prominent bovenuit. We zien de Ponte Vecchio en Palazzo Vecchio ook heel duidelijk.

We rijden naar het station waar onze de trein terug naar Rome om 17.55 uur vertrekt.

Piazza del Popolo

Vroeger de belangrijkste toegangspoort tot Rome

Na het ontbijt pakken we de metro naar de halte Cinecittà om daar het winkelcentrum Cinecittà Due Cento Commerciale te bezoeken. Het is augustus en de uitverkoop is in volle gang. Het winkelcentrum heeft 82 winkels en is heerlijk koel. Een verademing vergeleken met de buitentemperatuur.

We pakken de metro terug naar halte Flaminio voor Piazza del Popolo. De grote poort van het plein was vroeger de belangrijkste toegangspoort tot Rome. De poort heeft een Romeinse boog en aan beide kanten staat een beeld. Het ene beeld is Petrus en het andere Paulus. Direct achter de poort staat de kerk Santa Maria del Popolo.

Piazza del Popolo vormt als het ware de punt van de drie straten Via del Corso, Via del Babuino en Via di Ripetta. Het wordt daarom ook wel de Drietand genoemd. Op het plein staat net als op vele andere piazza’s in Rome een fontein, een obelisk en een kerk (in dit geval meerdere).

Op de Egyptische obelisk Flaminio staan hiërogliefen. Deze obelisk werd in de 13e eeuw door keizer Augustus naar Rome gebracht nadat hij Egypte had veroverd. Achter de obelisk staan twee bijna identieke kerken; de Santa Maria dei Miracoli en de Santa Maria in Montesanto. Het verschil is dat de ene kerk een ronde koepel heeft en de andere een ovale.

Het plein heeft nu iets gemoedelijks, maar in de 18e en 19e eeuw werden hier mensen ter dood veroordeeld en gedood.

We gaan met de bus richting Termini. Op Piazza della Republica eten en drinken we nog wat op een terras en dan is het echt tijd om de koffers op te halen en naar het vliegveld te gaan. We hebben meerdere muntjes in de Trevifontein gegooid, dus we komen zeker nog eens terug.

Zelf een reisverslag schrijven

De honderden reisverslagen op deze site zijn allemaal geschreven door reizigers zoals jij en ik. Ook jouw verslagen zijn welkom: over nieuwe bestemmingen, maar ook over bestemmingen waarover al verslagen op de site staan. We mailen je graag onze uitgebreide tips en aanwijzingen voor het schrijven en aanleveren van een reisverslag.
Ik wil zelf schrijven!
Banner - Stem & Win