Met een vlucht vanuit Charleroi bereiken we in goed één uur de W.A. Mozart luchthaven van Salzburg. In de tijd van Mozart ging het er tijdens zijn reizen naar o.a. Brussel, Parijs, Londen en Amsterdam anders aan toe: met paarden en koets over hobbelige en modderige paden, langs holle wegen en donkere wouden waren het maandenlange reizen.

Salzburg wordt door het riviertje de Salzach in twee delen gesplitst (de Altstadt en de Neustadt) en ligt ingebed tussen twee heuvels: de Kapuzinerberg en de Mönchsberg.

Gedurende een tweetal dagen proberen we de belangrijkste bezienswaardigheden van deze 150.000 inwoners tellende stad te bezoeken: het lukt ons maar het worden twee goed gevulde dagen, met vele kilometers in de benen en heel wat trappen omhoog en naar beneden.

We starten onze wandeling op de Staatbrücke, een brug over de Salzach die het oude en nieuwe (alhoewel dit woord heel relatief is) stadsgedeelte met elkaar verbindt. In de verte zien we de Alpen, op de weiden is de eerste sneeuw gevallen. Aan de oevers van de Salzach bevinden zich de kaaien: mooie promenades, beplant met kastanjebomen.

We wandelen doorheen de Steingasse: de gevelwanden van de hoge huizen geven een typisch beeld van een Salzburgse straat met middeleeuwse en barokke burgerhuizen. Hier zal de frivole Mozart ook wel meermaals vertoefd hebben: vanouds was deze nauwe steeg een deel van de rosse buurt van de stad. Maar daar valt nu – op één huis na – niets meer van te merken.

Via heel veel trappen bestijgen we de Kapuzinerberg. Een deel van de 17e eeuwse stadsomwalling is te zien. We krijgen een mooi beeld van de aan de overkant gelegen Altstadt met haar kerktorens en koepels en bovenaan op de Mönschberg de Festung Hohensalzburg (een heel oude burchtvestiging).

Even verder staat een borstbeeld van Mozart: een herinnering aan het feit dat op deze plaats aan de rand van het bos de houten blokhut stond waarin de toen al doodzieke Mozart ‘de toverfluit’ componeerde.

Het gaat verder omhoog de beboste heuvel op, we gaan voorbij het Kapuzinerkloster (de gebeeldhouwde eiken deuren van de oude Romaanse dom werden hier als kerkportaal gebruikt) en bereiken tenslotte na 263 treden het Franziscischlössen, een onderkomen uit de 17e eeuw voor de bewakers van de stadsmuur.

Terug naar beneden, nu richting Linzergasse, waarbij we onderweg langs barokke kruiswegstaties gaan. De Linzergasse is een elegante winkelstraat waar de St. Sebastianskirche staat.

Bezienswaardig is de in Italiaanse stijl aangelegde begraafplaats. De plaats zelf is omringd met 84 barokke arcaden, centraal staat een mausoleum. Op de weg hier naar toe zien we de graven van Mozarts vader Leopold en Mozarts vrouw Constanze. Mozart zelf werd in een naamloos graf begraven. De soberheid en eenvoud van deze begraafplaats, haar ligging enerzijds tussen de natuur van de Kapuzinerberg en anderzijds heel dicht bij het levendige stadscentrum laat een diepe indruk na.

Via de Paris-Lodronstrasse wandelen we verder in de richting van de Mirabellplatz. Het slot zelf dateert van 1606 en werd door aartsbisschop Wolf Dietrich aan de stadswallen gebouwd voor zijn minnares Salome Alt met wie deze geestelijke waardigheidsbekleder 15 kinderen had (het slot noemde toen Altenau).

Het slot werd echter in het begin van de 18e eeuw herbouwd, daarna verwoestte een brand in 1818 bijna het hele bouwwerk. Het slot werd tenslotte herbouwd in classicistische stijl.

De marmerkamer is volgens velen de mooiste huwelijkszaal ter wereld en wordt ook vaak als concertzaal gebruikt. De rest van de gebouwen wordt vandaag gebruikt door de stadsdiensten (oa de stedelijke bibliotheek).

De strakke 18e eeuwse Mirabelltuin is een rustpunt in de stad: fonteinen (helaas zijn deze in de winter afgeschermd tegen de vorst), veel bloemen in de zomer (nu honderden viooltjes), geschoren heggen…

Een verrassing is de dwergentuin met 13 beeldjes uit de 18e eeuw van gedrochten. Een heel mooi overzicht krijgen we vanaf de rozentuin: we overzien bijna de hele tuin, het slot, de Altstadt met haar vele koepels en helemaal aan de horizon op de Mönschberg de Festung Hogensalzburg (de eeuwenoude burcht).

Verder stappen nu naar de Makartplatz: mooie gebouwen uit het Habsburgse rijk zijn het postkantoor en het hotel Bristol. Het plein zelf wordt echter gedomineerd door de Dreifaltigkeitskirche die rond de jaren 1700 werd gebouwd.

Mozart’s woonhuis bevindt zich in de directe omgeving: de familie leefde hier (tussen de reizen door) van1773 tot 1787. De woning is eigenlijk een groot verdiep op de eerste verdieping. Het gebouw werd volledig vernieuwd.

Voorwerpen van Mozart of zijn familie moet je hier niet zoeken: die zijn helaas allemaal verloren gegaan. Je krijgt er wel een introductie op zijn werk via een audiogids, en enkele muziekinstrumenten (klavecimbel, piano, orgel) uit Mozarts tijd.

We lopen nog even langs het Landestheater en het Mozarteum (een instelling met archief over Mozart), steken de Salzach over naar de Altstadt en vervolgen hier op de linkeroever stroomafwaards onze weg langs de Rudolfskai, een mooie promenade beplant met kastanjebomen. Een heerlijke wandeling met zicht op de Kapuzinerberg, naast ons kabbelt de Salzach, wat verder liggen rondvaartboten (zomerseizoen) aangemeerd.

We stappen tot de Müllnerkirche en keren dan terug om het nabijliggende Haus der Natur (natuurwetenschappelijk museum) te bezoeken: vermaard zijn hier de grote collectie van koraalvissen en levende koralen. We blijven er wel lang rondneuzen, te lang om nog het geboortehuis van Mozart te kunnen bezoeken.

We stappen verder naar het centrum van de Altstadt via de Getreidegasse: nergens geeft Salzburg een drukke indruk behalve in deze straat. Deze straat is één van Oostenrijks mooiste winkelcentra met een grote authenticiteit. Het was lange tijd de enige doorgaande straat in de Altstadt.

Rijk versierde uithangborden, sierlijke portalen, mooie voorgevels vormen het decor van deze bruisende steeg. Elk uithangbord is een kunstwerk op zich en allen samen vormen ze een fascinerend geheel.

Beroemd zijn ook de ‘doorganghuizen’: de Getreidegasse bezit over de hele lengte geen enkele zijstraat en lange tijd waren deze huizen de enige toegang tot de Salzach. Het wordt reeds donkerder waardoor de kerstversieringen nog meer tot uiting komen. Op elk pleintje staat een kerstmarkt met houten kraampjes en je houdt het niet voor mogelijk wat hier allemaal te koop wordt aangeboden.

Aan de Dom zingt een mannenkoor stemmige kerstliederen. Even verder blaast een koperensemble de mooiste en meest sfeervolle kerstmuziek. We raken stilaan volledig ondergedompeld in de kerstsfeer.

Na een heel goede nachtrust (ons hotelletje bevindt zich in een stil zijstraatje in het centrum van de Altstadt) trekken we er op uit, nu eerst naar Mozarts geboortehuis in de Getreidegasse.

Hier werd Mozart geboren op 27 januari 1756 en de familie verbleef er tot 1773. Vandaag vinden we hier een interessant Mozartmuseum.

Interessante stukken zijn o.m. een viool van Mozart uit zijn kinderjaren, zijn concertviool, klavecimbel en piano, en diverse geschriften en portretten.

We zoeken het kabelspoor dat ons naar de Hohensalzburg Festung brengt, een verdedigingswerk en het grootste volledig bewaarde burchtcomplex van Midden-Europa, hét symbool van de Mozartstad. Het ligt 120 meter boven de Salzach en biedt een prachtig uitzicht op de stad en het naburige berglandschap.

De vesting dateert van 1077 (het was toen een houten constructie). De gebouwen zoals we die nu zien dateren van rond de jaren 1500. Tegenwoordig worden ze als museum en deels privé gebruikt. Het is een reusachtig complex met net als in een stad een kerk, werkhuis, eethuis, woontorens enz.

Op het burchtplein zien we een regenput voorzien van tralies en een eeuwenoude linde. We volgen een rondleiding in de Hoge Socke (hoge verdieping), het hoofdgebouw van de burcht.

We zien het oudste bespeelbare mechanische orgel ter wereld met 200 tinnen pijpen, de folterkamer, de vorstenkamer. Helemaal boven op de toren ligt Salzburg aan onze voeten. Reken maar op een halve dag voor een bezoek aan deze burcht.

We trekken naar de Residenz die in zijn huidige staat dateert uit de 17e eeuw en tot 1803 bewoond werd door diverse Salzburgse aartsbisschoppen. De sobere buitengevels doen niet vermoeden welke pracht en praal we in de vertrekken te zien zullen krijgen: de ridderzaal, de conferentieruimte, de audiëntiezaal en de privé-vertrekken.

Wanden zijn versierd met Vlaamse wandtapijten, de zolderingen beschilderd met diverse motieven. Hier speelde de 6-jarige Mozart zijn eerste stukken. We zien prachtige tegelkachels die door een vernuftig systeem gestookt werden vanuit een nis buiten de kamers zelf zodat de bisschop niet in het minst gestoord werd.

Een verdiep hoger bevindt zich nu de Residenzgalerie, een museum dat heel wat hoofdzakelijk 19e eeuwse schilderijen telt. De Nederlandse kunst is hier goed vertegenwoordigd (o,a, een Rembrandt-schilderij).

De Dom (bouwjaar 1614-1665) domineert Salzburg. Het was de eerste monumentale barokke kerk ten noorden van de Alpen, de Sint-Pieter van het Oostenrijkse Rome. 10.000 mensen kunnen er plaats in nemen. Twee grote torens rijzen boven het marmeren front, achteraan bevindt zich de enorme koepel.

Aan het voorportaal staan de portaalheiligen: Petrus, Paulus, Vergilius en Rupertus. Na het donkere langschip komen we in de heldere zaal, verlicht door de enorme koepel, waar drie hoofdaltaren staan. Indrukwekkend maar nogal bombastisch naar ons gevoel. Voor de Dom houden de koetsen met paarden halt en wachten op toeristen die een rondritje willen maken.

Veel mooier dan de Dom is de St Peter Stifskirche: twee uitersten, Romaans en rococo, reiken hier elkaar de hand. Het Romaans portaal met de krullen en het bladgoud van de rococodeur. Een prachtig smeedijzeren hek biedt toegang tot de kerk. Het Romaans interieur is bedekt met fresco’s en schilderijen.

Rechts van deze mooie kerk bevindt zich de begraafplaats, met de graven van Haydn en de zuster van Mozart. We wandelen hier wat rond, zoeken even later een restaurant voor het avondeten.

Het is nog vroeg op de avond maar straks wonen we nog een concert bij in – jawel – de marmerkamer van het Mirabellschloss. We horen de prachtige muziek van Mozart en ook een stuk van Schubert. Hoe konden we onze trip beter afronden?