India en Pakistan zijn beide toonbeelden van viezigheid en onderontwikkeling, al is er in India een grotere bovenlaag die wel degelijk ontwikkeld is. Het probleem van India is dat alle ontwikkeling geconcentreerd is in slechts een paar gebieden en binnen bepaalde kasten.

Het kastensysteem is nog steeds de basis van het Indiase sociale leven. Slechts een fractie van de Indiërs behoort tot een rijke kaste. Aangezien mensen alleen binnen hun eigen kaste uitgehuwelijkt mogen worden is er voor de lagere kasten geen enkele kans op verbetering. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel rijke en bekende Indiërs ‘Singh’ heten, simpelweg omdat de meeste kansen slechts voor deze mensen voorbehouden zijn.

Amritsar is het Mekka voor de sikhs, met de kenmerkende de tulbanden op hun hoofd. Hun heilige tempel staat in Amritsar en elke sikh moet deze plek minstens eenmaal in zijn leven bezoeken.

De Golden Tempel en het complex eromheen stralen ook echt de sfeer van een heiligdom uit. De Golden Temple ligt in een zwembad-achtig meertje. Dit ‘zwembad’ is omsloten door maagdelijk witte gebouwen. De hele atmosfeer, de entourage en het tempelcomplex maken indruk op elke bezoeker.

Het contrast tussen het steriel witte schone complex en de zwijnenstal eromheen (beter bekend als India) is schrijnend. Je kunt gratis in het complex slapen en, indien je ziek wilt worden, ook gratis eten. De sikhs koken voor gemiddeld 30.000 mensen per dag. De afwas van alle ijzeren borden geeft een lawaai van je welste.

Om de tempel te bezoeken moeten de schoenen uit en een hoofddoek op. De tempel is, zoals de naam al aangeeft, volledig uit goud opgetrokken. Sommige bedevaartgangers gaan plat op hun buik liggen bij het betreden van de tempel. Sikhs zullen je aanspreken en bedanken voor je bezoek. Ze vinden het een eer dat je interesse toont.

De hitte en bende van India en Pakistan worden me te veel. De eerste weken stoor je je er niet aan, maar na verloop van tijd verlang je naar een lagere temperatuur, een lagere vochtigheidsgraad en een schonere omgeving.

Zo’n 6 uur ten noorden van Delhi, bij Chandigarh, beginnen de uitlopers van de Himalaya. De busritten door de bergen zijn angstaanjagend. Inhalen in blinde bochten met een diep ravijn naast je, inhalen terwijl er met volle vaart een tegenligger aankomt, 14 uur rijden met dezelfde chauffeur die de afgelopen weken zijn bed niet gezien heeft en ga zo maar door.

Uiteindelijk beland ik in een India dat geen India meer is. Veel inwoners in de bergen zijn gevluchte Tibetanen. Ook de Tibetaanse regering in ballingschap is hier te vinden, in Dharamsala op precies te zijn.

Het soort reizigers waar India om bekend is (reizigers die ‘de zin van het leven zoeken’ of ‘zichzelf willen leren kennen’ of ‘door middel van meditatie en yoga vormen van dieper bewustzijn willen bereiken’) zijn ook in de bergen te vinden. Plaatsen als Manali en Risikesh, wereldhoofdstad der yogi, zijn hier toonbeelden van. Ook voor de nuchtere mensen onder ons is de sfeer rustgevend en vredig.

Vooral Leh is bijzonder, evenals de weg naar Leh: 24 uur stuiteren in een bus vanaf Manali over de op een na hoogste weg ter wereld met het hoogste punt op 5320 meter. Het landschap is extreem onherbergzaam en de weg slechts drie tot vier maanden per jaar begaanbaar.

In 24 uur tijd zijn twee tentenkampen alles wat we tegenkomen. De groot op de kaart aangegeven plaats Pang bestaat slechts uit zes tenten.

Het Tikse Gompa (Tibetaans klooster) ligt nabij Leh op een miniheuvel in een vlak dal op 3,5 km hoogte. Om het te bezoeken moet je de sleutel van het klooster vragen aan een van de jonge monniken, de ‘key-boy’. In het klooster staat een groot en kleurrijk boeddhabeeld.

In Leh zelf zijn diverse kloosters, tempels, een paleis en andere boeddhistische uitingen. Het wemelt hier ook van de ezeltjes en de yaks.

Dat er veel begroeiing is en dat de grond hier op 3500 meter hoogte vruchtbaar is, verbaast me. Leh is met zijn hoge ligging een ideaal startpunt voor trektochten.

Midden in de nacht kom ik in Delhi aan. De smog, drukte en hitte zorgen ervoor dat ik nu alweer heimwee heb naar de bergen. Langs de weg liggen in deze stinkende atmosfeer mannen te slapen op hun fiets-riksja’s. In Delhi (40 uur vanuit Leh) is buiten een moskee en een fort weinig te zien.

De hoofdstad van India, New Delhi, is een nieuwe stad. Een deel van Delhi is in het verleden volledig platgewalst, waarna op die plaats New Delhi is gebouwd. De nieuwe stad bestaat uit brede lanen, chique gebouwen en grote ambassades. Arme inwoners en bijvoorbeeld ook fietsriksja’s mogen hier niet komen. Voor de buitenlandse (diplomatieke) gasten moet de indruk gewekt worden dat India een schoon en welvarend land is.

Na alle uren die ik reeds in bussen heb doorgebracht en het extreem grote aantal afwisselende indrukken die ik de afgelopen maanden heb opgedaan ebt het verlangen om nieuwe dingen te zien langzaam weg. Ik heb genoten van de frisse lucht en de aangename temperatuur in de bergen. En nu voel ik aan alles dat het lichaam steeds heviger begint te protesteren tegen de hitte en de viezigheid.

De beslissing om slechts Jaipur, Fatehpur Sikri en Agra (Taj Mahal) te bezoeken voordat het einde van de reis in Nepal in zicht komt is een goede.

De lokale bus naar Jaipur stamt uit de Engelse tijd. De chauffeur zit op een harde stoel op een kussentje, schakelen is een zware arbeid, op het dashboard werkt niets, starten gaat door twee draadjes tegen elkaar te houden, alles rammelt, lichten gaan alleen aan als het echt nodig is, zo ook de ene ruitenwisser die nog aan de bus zit.

Tijdens de stops komen er handelaren binnen die alles aanbieden, bananen, kokos, pennen, water en ‘goud’.

Jaipur staat synoniem voor ‘Pink City’. Het roze is echter oranje. De Maharadja heeft ooit opdracht gegeven de hele binnenstad roze te verven. Hoewel de binnenstad en haar roze vervallen is, maakt het toch indruk.

Het ‘city palace’ van de maharadja van Jaipur is een groots, fraai onderhouden complex met diverse binnenplaatsen en drie kleine musea die een goed beeld geven van het verleden van de stad en haar machthebbers.

Vanuit het Tiger Fort dat op een heuvel boven de stad ligt kan je genieten van het uitzicht over de stad en het vleugje wind dat daar wel blaast. Kamelen, varkens, zwijnen, apen, koeien, buffels en zelfs een paar loslopende olifanten passeren we tijdens de wandeling naar boven. India ten voeten uit.

Weliswaar is Brits-Indië opgesplitst in twee moslimdelen (Pakistan en Bangladesh) en een hindoedeel (India), toch wonen er ruim 100 miljoen moslims in India.

In Fatehpur Sikri staat een immense moskee. Helaas wordt het bezoek aan de mooie moskee verpest door een horde van vervelende Indiërs die ons aanklampen en ons willen rondleiden, misleiden, spullen verkopen en oplichten. Ze lokken je mee naar souvenirwinkeltjes waar alles de dubbele prijs kost. Veel toeristen kopen uit pure ellende iets van de mannetjes om van ze af te zijn.

Voordat je de moskee binnen kan moet je vele steile traptreden beklimmen, waardoor de moskee nog groter lijkt.

Eenmaal binnen is er een binnenplaats waar diverse mensen begraven liggen en is er een fraai gedecoreerd witmarmeren gebouwtje met daarin een graftombe van een ongetwijfeld belangrijke persoon of heilige.

De Taj Mahal in Agra is de meest toeristische plek in India, met 10 miljoen bezoekers per jaar. De Taj Mahal is een indrukwekkend, volledig uit marmer opgetrokken mausoleum waar 17 jaar aan is gewerkt. Het gebouw is volledig symmetrisch.

De Taj Mahal wordt in de literatuur veelal beschouwd als een van de zeven wereldwonderen. Het complex is van buiten inderdaad het mooiste gebouw dat ik tot nu toe gezien heb. Van binnen, waar de graftombe is, is het vrij sober, wat wel gepast is.

Vanuit Agra brengt een nachttrein me in 16 uur naar Gorakpur. Wat aan me voorbij trekt is een vlak landschap met veel bewerkte akkers. Buiten de stadjes is het leven nog veel armoediger. Het lijkt me een weinig vreugdevol bestaan in de troostloze nederzettingen en schamele onderkomens in the middle of nowhere.

Drie uur voorbij Gorakpur ligt in het plaatsje Sonauli de grens met Nepal. In Sonauli overnacht ik in een zwerm dieren waar Artis trots op zou zijn. De witte muren zijn niet meer te zien door de sprinkhanen en vliegen. Elk jaar schijnt dit twee weken lang voor te komen en uiteraard krijg je dat op je dak wanneer je het meest verlangt naar een hygiënischer en vliegvrij bestaan.

Het landschap op weg naar Kathmandu is er een met een snelle overgang van vlak regenwoud naar hoge bergen. Rijstterrassen in diverse frisse kleuren groen geven vorm aan deze overgang.

Nepal is een verademing en spotgoedkoop. Het is weliswaar arm, maar alles oogt schoner en het leven lijkt hier minder ellendig. Wederom stapt er een fraai gekleurde dame met geit de bus in. Een melancholiek gevoel maakt zich van me meester. Dit zal een van de laatste keren zijn dat er een schijtende geit naast me zit. Ik begon er net aan gewend te raken en zal de vriendelijke beestjes missen.

De bus kronkelt verder door het groene landschap, langs rivieren met gammele hangbruggetjes van touw.

De vallei van Kathmandu bulkt van de bezienswaardigheden. De hindoes en boeddhisten leven hier vredig samen. De religies hebben diverse tempels en stoepa’s neergezet.

Hoog boven Kathmandu is er vanuit Nagarkot een fraai uitzicht op de bergtoppen van de Himalaya. In de Kathmandu-vallei kunnen makkelijk 3 of 4 dagen volgepropt worden met uitstapjes.

Patan en Bhaktapur hebben net als Kathmandu een Durbar Square. De Durbar square’s staan vol met tempels en heilige beelden die door UNESCO tot werelderfgoed zijn uitgeroepen.

Op elke hoek van de straat staat iets heiligs. Overal in de stad staan beelden waar mensen oranje en rode bloemetjes over strooien of kaarsvet over gieten.

Pashpatinath ligt aan Nepal’s heilige rivier. Lijkverbrandingen vinden dagelijks plaats en het is niet verwonderlijk dat er net een gaande is op het moment dat ik er ben.

Het lijk wordt in een wit doek op een baal stro gelegd. Vervolgens vinden er wat rituelen plaats, o.a. een aantal rondjes om het lijk lopen, waarna het stro aangestoken wordt en mensen snel pas op de plaats maken voor de nare geur die dit tot gevolg heeft.

Het andere toeristische hoogtepunt van Nepal en het vertrekpunt voor de meest aansprekende trektochten is Pokhara.

Pokhara is de plaats met het grootste hoogteverschil ter wereld. Pokhara en haar meer liggen op 900 meter hoogte terwijl de berg de Machu Puchre met bijna 7000 hoogte boven de stad uittorent.

Ook zijn vanuit de stad bergen van 8000+ te zien, de Annapurna’s. Helaas heb ik geen energie meer voor zo’n fantastische trektocht.

Voor Erwin in India en Nepal aankwam reisde hij door Turkije, Iran en Pakistan.