Vannacht trok een gigantisch onweer over Karlstad en even viel de stroom op de camping uit. Omstreeks 9u vertrekken we onder een zwaarbewolkte hemel met de bus naar het centrum van Karlstad. Bij aankomst begint het weer hard te regenen. Eerst maar een kop koffie.

Wanneer een uurtje later de zon doorbreekt, beginnen we onze stadswandeling. We kuieren langs de stroom Klarälven en passeren het beeld uit 1984 van de altijd goedgehumeurde Eva-Lisa Holtz, een herbergierster in Karlstad in de 18de eeuw en hét symbool van Karlstad. Door haar zonnige karakter kreeg zij de bijnaam Sola i Kallsta (Zon in Karlstad).

De domkerk van Karlstad is gebouwd op fundamenten uit de 14e eeuw, maar stamt uit 1730 en werd gebouwd nadat de vorige kerk (uit 1647) in 1719 afbrandde. De apsis bevat een kruis en een stenen altaar, met aan elke kant een engel. Deze engelen zijn van de hand van de beroemde Zweedse beeldhouwer Johan Tobias Sergel.

Voor het Rådhus (raadhuis) staat het Fredsmonumentet (vredesmonument) dat in 1955 werd opgericht om de vreedzame ontbinding in 1905 van de unie tussen Zweden en Noorwegen te herdenken.

Onze geïmproviseerde stadswandeling leidt naar de Östrabron, een stenen brug over de Klarälven die tussen 1761 en 1811 gebouwd werd. Met zijn twaalf bogen verbindt het de stadsdelen Haga en Norrstrand. Met 168 meter is het de langste stenen brug van Zweden.

Een beetje verder nemen we de bootbus om in een half uurtje naar het stadspark Mariebergsskogen te varen. Het dagticket voor de bootbus geldt ook voor de gewone bussen.

Ondanks het mooie weer – het is intussen opgeklaard – zijn wij de enige passagiers van deze bootbus. Onderweg hebben we de mogelijkheid om op een vijftal plaatsen uit te stappen.

In het stadspark zijn onder meer een openluchttheater en een speeltuin ondergebracht, evenals een openluchtmuseum met oude huizen uit de streek Värmland. Vanuit Mariebergsskogen brengen twee bussen ons terug naar de camping.

Ondanks de regen besluiten we de volgende dag in Rottneros Park, gelegen in de buurt van Sunne niet ver ten noorden van Karlstad, het landhuis met de bijhorende, unieke beeldentuinen te bezoeken. Gelukkig kunnen we onze wandeling doorheen de tuinen min of meer droog afwerken.

We huren een iPod en krijgen daardoor de uitleg van het beeldenpark in het Nederlands. De in 1891 gepubliceerde debuutroman Gosta Berling’s Saga van de Zweedse schrijfster Selma Lagerlöf (1858-1940) speelde zich af in Ekeby, een landhuis dat de schrijfster in Värmland situeerde. Dit was het begin van Rottneros.

Svante Påhlson (1882-1959) ontwierp omstreeks 1950 een landhuis op Rottneros dat op Ekeby geïnspireerd is. Het landhuis is ontworpen in neoklassieke stijl en voor de reflecterende vijver zit de rustende Hermes.

Op het nabijgelegen Carl Eldh-terras staat een buste van de schrijfster en Nobelprijswinnares Selma Lagerlöf.

Rondom het landhuis ligt een park met meerdere tuinen. Het eerste park rond het landhuis had oorspronkelijk vooral barokke kenmerken, maar het evolueerde naar een Engels landschapspark, met daarin heel wat werken van bekende Scandinavische beeldhouwers.

Men vindt in Rottneros onder meer beelden van Carl Milles, Carl Eldh, Ingebrigt Vik en Gustav Vigeland, maar ook enkele werken van de Nederlandse kunstenares Henny Kortenoeven.

De bezoeker kan op eigen houtje door de beeldentuinen dwalen, maar er is ook een wandeling uitgestippeld. Die begint aan de Rottneroshal bij de ingang van het park. Deze hal werd in 1958 gebouwd naar een ontwerp van de architect Göran Lindell.

De twee bronzen paarden voor het gebouw zijn replica’s van de paarden die deel uitmaken van het vierspan boven de ingang van de San Marcobasiliek in Venetië.

Een laan van appelbomen herinnert aan het feit dat het zuidelijke deel van het park ooit een grote boomgaard was. In de laan staan enkele kleinere beelden opgesteld, maar ook de grote Nike van Samothrake-zuil; een replica van het originele beeld dat in het Louvre staat. Aan de voet van de zuil staat een beeld van Thore Strindberg.

In de Koningstuin, gelegen in het achterste deel van het park, staat een klassiek paviljoen naar een ontwerp van Per Evert Taube. Binnen staat een buste van Gustav VI Adolf als kroonprins. Dit beeld is van de kunstenaar Carl Eldh (1873-1954). Naast de ingang zijn twee beroemde reliëfs van waternimfen te zien van Jean Goujon (1510-1565).

Een ander deel van het park is vernoemd naar de replica van de grote sculptuur Diana van Anet. Het origineel (eind 16e eeuw) is van marmer en werd vermoedelijk ook door de Franse Renaissancebeeldhouwer Jean Goujon gemaakt.

Het vormt een idealistische voorstelling van Diana de Poitiers, de maîtresse van koning Hendrik II. De koning had hiertoe opdracht gegeven om er het kasteel van Anet, dat hij voor zijn maîtresse gebouwd had, mee te sieren.

Tot slot willen we nog de beeldengroep met de fontein van Carl Milles bekijken, maar intussen is het hard gaan regenen en we besluiten om terug te keren naar de camping in Karlstad.

Na een nacht met veel regen en wind verhuizen we van Karlstad naar Vadstena aan het Vätternmeer. Tijdens de rit klaart het langzaam op en in Vadstena krijgen we mooi, droog weer en een temperatuur van 21-22 graden. De eerste avond kan ik enkele foto’s maken van de zonsondergang aan het meer.

De volgende dag doen we de vier kilometer van de camping naar het centrum al wandelend. We zien al van ver de Rode Toren (Rödtornet) die vroeger tot de St-Pieterskerk (S:t Per’s Kyrkan) uit het begin van de 15e eeuw behoorde.

Na een lange periode van verval werd de kerk in 1829 grotendeels gesloopt. De toren en delen van de muren werden opgenomen in een schoolgebouw (1831). In 1967 verhuisde de school en het gebouw huisvest nu een deel van de stedelijke administratie.

De drie klokken in de toren worden nog altijd gebruikt omdat de abdij, die sinds 1825 als parochiekerk gebruikt wordt, geen klokkentoren heeft.

Recent archeologisch onderzoek toonde aan dat er ten noorden van de St-Pieterskerk vroeger nog een kerk moet gestaan hebben. In en rond de toren werden christelijke graven uit de tweede helft van de 11e eeuw gevonden.

Het kleine raadhuis (Rådhus) werd gebouwd in het begin van de 15e eeuw en zou het oudste nog overgebleven raadhuis van Zweden zijn.

Vadstena heeft vooral bekendheid gekregen door de H. Birgitta, de Zweedse nationale heilige. Zij ontwierp en bouwde in de 14e eeuw aan de oever van het Vätternmeer een klooster voor monniken en nonnen.

Met de bouw van de abdijkerk, waarvoor kalksteen met een blauwachtige schijn gebruikt werd, werd omstreeks 1350 begonnen. Achter de abdijkerk, die in 1430 werd ingewijd, zijn de resten van de fundamenten van het ‘praathuis’ van de abdij te zien. Hier konden nonnen en monniken zonder visueel of fysiek contact met elkaar spreken.

Behalve het praathuis zouden er ook nog een brouwerij en een bakkerij geweest zijn. Deze resten werden opgegraven tussen 1926 en 1930.

In de omgeving van de parochiekerk staat een beeld van de H. Birgitta. Wegens een begrafenisplechtigheid kunnen we de kerk zelf niet bezoeken. Tussen de kerk en het kerkhof staat een runensteen (van omstreeks het jaar 1000) met de fragmentarische tekst ‘… reste denna sten efter Äskil, fader sin…’ (‘… richtte deze steen op voor Äskil, zijn vader …’).

De steen werd in 1753 gevonden op het strand van het Vätternmeer en diende eerst als drempel voor een huis in de Sjögatan. Omstreeks 1820 werd de steen verplaatst en werd hij kort gebruikt als deurpost in een kluizenaarsgrot om uiteindelijk hier terecht te komen.

Vadstena Slott ligt bij de jachthaven en is volledig door water omgeven. Gustav Vasa, koning van Zweden van 1523 tot aan zijn dood in 1560, begon in 1545 met de bouw van dit kasteel in renaissancestijl. De eerste bouwmeester was de Vlaming Arendt de Roy. Na zijn dood in 1589 werd hij opgevolgd door de Nederlandse architect Hans Fleming.

Het kasteel was bedoeld als een vooruitgeschoven vesting om Stockholm tegen de Denen te beschermen. De dikke muren en de slotgracht deden trouwe dienst tijdens de Zevenjarige Oorlog (1563-1570), ook wel de Derde Silezische Oorlog genoemd, en alleen de tijd en de natuurelementen veroorzaakten de ondergang van het kasteel. Tussen 1985 en 1999 werd Vadstena Slott in zijn oude glorie hersteld. Vanaf Vadstena Slott wandelen we terug naar de camping.

De volgende dag rijden we via secundaire wegen eerst naar Linköping en keren nadien via het Vreta Kloster en het sluizencomplex Berg Slussar naar Vadstena terug; een autorit van ongeveer 110 km.

In de studentenstad Linköping beginnen we onze stadswandeling aan de domkerk, die in 1230 naast de oorspronkelijke kerk gebouwd werd. Stukje bij beetje werd de dom gebouwd onder leiding van bisschop Bengt, de broer van koning Birger Jarl, die zich vooral liet inspireren door de Engelse stijl. Op het einde werden de stenen van de voormalige kerk gebruikt voor de nieuwe domkerk.

De toren van 107 meter werd pas toegevoegd in 1885-1886 en daarmee was deze domkerk de hoogste kerk van het land. Vier hele jaren, want in 1890 kreeg de domkerk van Uppsala die eer. De kerk had veel te lijden van branden en oorlogen en moest regelmatig worden hersteld. Vanaf het jaar 2000 werden grondige restauraties aan de kerk gedaan.

Het portaal is versierd met 13e-eeuws beeldhouwwerk en bij het binnenkomen vallen het altaarstuk (omstreeks 1530) en de preekstoel (omstreeks 1740) op. Het altaarstuk is van de Nederlandse schilder Maarten van Heemskerck (1498-1574) en bestaat uit zes panelen. Het hing ongeveer 40 jaar in Nederland voordat het door de Zweedse koning Johan III gekocht werd om het aan de domkerk van Linköping te schenken. De preekstoel werd gebouwd door een timmerman uit Norrköping. De volledige omtrek van de preekstoel is versierd met afbeeldingen die Bijbelverhalen illustreren.

In de Mariakapel is een heel speciaal raam – volgens de Zweden één van de mooiste kunstwerken ter wereld – te bewonderen. Het hoofd van Maria wordt omgeven door bloemen, maar ook haar mantel bestaat uit bloemen en bomen. Deze zijn moeilijk te zien, enerzijds omdat er werken worden uitgevoerd aan het raam, maar anderzijds ook omdat – afhankelijk van de lichtinval – de patronen niet altijd even goed zichtbaar zijn. Het ontwerp is van de kunstenares Lisa Bauer en Lars Börnesson deed het graveerwerk. In 1997 werd het Mariaraam ingewijd.

We bezoeken nog de stadsbibliotheek (Linköpings Stadsbibliotek) waarvan de wanden geheel uit ramen met houten steunen bestaan. Op die manier is er in het ganse gebouw een zee van licht. Binnen maken we gebruik van het gratis internet om het laatste nieuws te lezen en nog wat reisinformatie op te zoeken.

We verlaten Linköping en stoppen 12 km verder aan de 13e-eeuwse kloosterkerk naast de ruïne van Vreta Kloster; een nonnenklooster dat gesticht werd in 1120 en daarmee het oudste van Zweden is.

Niet ver van het klooster ligt het sluizencomplex van Berg, de Berg Slussar. In het Göta Kanal liggen 15 sluizen die een hoogteverschil van 40 meter overbruggen. Via rustige binnenwegen rijden we terug naar de camping in Vadstena.

De volgende dag doen we de 144 km lange autotocht die beschreven staat in de reisgids Wereldwijzer Zweden. De route loopt deels over de oostoever van het Vätternmeer en voert ook door het westelijke deel van Östergotland.

Aangezien het een lusvormige trip is die ook Vadstena aandoet, besluiten we om van daaruit te vertrekken. De rondrit kreeg als titel ‘In de voetsporen van Arn’ en gaat voornamelijk over secundaire wegen. De tempelridder Arn Magnusson is een schepping van de Zweedse schrijver en journalist Jan Guillou, maar Magnusson’s belevenissen zijn wel op historische feiten gebaseerd.

Vanuit Vadstena rijden we via Motala naar Vinnerstad, waar we even stoppen aan de 12e-eeuwse kerk. De bouwmeesters lieten zich naar verluidt inspireren door voorbeelden in de Duitse Hanzestad Lübeck.

Een tiental kilometers verderop komen we in Normlösa, waar in het stenen kerkje kalkschilderingen uit het begin van de 12e eeuw te zien zijn. Onze aandacht gaat echter meer uit naar het beeld dat naast de kerk staat: een replica van een kunstwerk van Carl Milles, dat we enkele jaren geleden al konden bewonderen tijdens ons bezoek aan de beeldentuin Millesgården in Stockholm die aan deze kunstenaar is gewijd.

Nog eens tien kilometer verder houden we halt in Skänninge, waar lang geleden het eerste ziekenhuis van Zweden werd gebouwd. In de Middeleeuwen was het een belangrijk kerkelijk centrum.

Het raadhuis (Rådhus) aan de Stora Torget dateert uit 1770 en werd in het verleden ook al eens gebruikt als politiebureau, gevangenis, school, telefooncentrale, danslokaal en zelfs als hospitaal voor infectieziekten.

Voor het raadhuis staat een groot houten beeld van Ture Lång, symbool van de rechtvaardigheid in deze stad.

In de buurt van het raadhuis, dat in 2001 uitgeroepen werd als mooiste gebouw van de gemeente Mjölby – waartoe Skänninge behoort – staat de Vårfrukyrka (Mariakerk), die in de 14e eeuw door een Duitse koopman werd gebouwd.

De bakstenen kerk heeft drie beuken en de toren aan de westzijde geeft het geheel, samen met de steunberen, een robuuste indruk. De oostzijde heeft een trapgevel en een glasloos roosvenster. In het interieur hangt boven het altaar een drieluik van Maarten van Heemskerck (1498-1574).

Ten noorden van Väderstad, in de omgeving van het natuurreservaat Tåkern, passeren we de witte hallenkerk Svanshals kyrka (Zwanenhalskerk), die zijn neoklassieke uiterlijk kreeg tijdens de verbouwingen tussen 1843 en 1845. De fundamenten zouden dateren van de 12e eeuw. Boven op de toren van de parochiekerk staat een kruis met daar bovenop een gulden zwaan.

Het natuurreservaat Tåkern, met het gelijknamige meer, is van april tot juli/augustus verboden gebied ter bescherming van de flora en de fauna.

Via smalle weggetjes rijden we verder naar het kerkje van Rök met de Röksten. Deze runensteen werd in de 9e eeuw door een vader (Varin) neergezet na het overlijden van zijn zoon Vämod.

De steen bevat bijna 800 tekens. Deze inscriptie is de langste, merkwaardigste en meest raadselachtige van de meer dan 2500 runeninscripties uit de Middeleeuwen die in Zweden zijn gevonden.

In de 17e eeuw werd de steen gevonden in een muur van de voorraadkamer van de kerk. Er was toen slechts één kant van de steen zichtbaar en pas toen de voorraadkamer in 1843 werd afgebroken, kwam men tot de vaststelling dat alle zijden van de steen inscripties bevatten.

Via Ödeshög rijden we verder naar Hästholmen. Daar staat op een rotspunt aan de jachthaven een witte houten vuurtoren, die volgens ons wel een likje verf kan gebruiken.

Iets noordelijker, aan de voet van de Omberg, liggen de ruïnes van het Alvastra Kloster, dat hier in 1143 door Franse monniken van de Cisterciënzerorde van Clairvaux werd gebouwd. De kerk werd in 1185 gewijd.

Het oudste klooster van Zweden werd al in 1544 een ruïne omdat koning Gustav Vasa de sluiting ervan beval en de stenen van het klooster gebruikt werden voor de bouw van het kasteel van Vadstena.

We sluiten onze autotocht af door over een smalle eenrichtingsweg doorheen het natuurreservaat Omberg Ekopark te rijden. Hier en daar zijn kleine parkings aangelegd zodat we van de mooie uitzichten over het Vätternmeer kunnen genieten.

De volgende dag verhuizen we van Vadstena naar onze laatste Zweedse camping in Ystad, aan de zuidkust van Zweden, waar een Wallanderwandeling is uitgestippeld. Kurt Wallander is de hoofdpersoon in de succesvolle Zweedse politiereeks Wallander, gebaseerd op de boeken van Henning Mankell.

We wandelen eerst de drie km van de camping naar het centrum van Ystad en halen op de Tourist Office een gratis boekje met stadsplan met daarin de opsomming van alle locaties waar opnames voor de Wallanderreeks gedraaid werden. De rol van Wallander werd tot nog toe door 5 acteurs gespeeld, maar wij kennen enkel Krister Henriksson (Zweedse versie) en Kenneth Branagh (Britse versie).

Fridolfs Konditori, tegenover de Tourist Office, is Wallander’s favoriete café. Daar is ook het politieblauwe Wallandergebak te verkrijgen. Via Hotell Continental (het oudste Zweedse hotel dat in 1829 zijn deuren opende), door Wallander gebruikt als hij iets te vieren heeft met zijn dochter Linda, naar pizzeria Bröderna M.

Hier bestellen in een aflevering twee meisjes een taxi. Vervolgens komen we op Stortorget (het Grote Plein).

De gevel van het oude stadhuis uit 1830 figureerde in een aflevering als voorgevel van een bank en in een andere aflevering ketende een zelfmoordenaar zich op het plein vast aan de Minister van Defensie.

Tijdens de wandeling passeren we heel wat vakwerkhuizen. In Ystad zouden er meer dan honderd vakwerkhuizen zijn.

De Sankta Maria Kyrka dateert van 1250, maar de toren met de opengewerkte spits is van het einde van de 17e eeuw, nadat de vorige toren in 1648 tijdens een hevige storm instortte. In 1923-1924 werd de kerk grondig gerestaureerd. In deze kerk huwde Kurt Wallander met zijn vrouw Mona, van wie hij later zou scheiden.

In de buurt van de kerk staat een gebouw, dat omstreeks 1530 een Latijnse school zou gehuisvest hebben. Het bleef een school tot 1841 en het wordt beschouwd als het oudste, nog bewaard gebleven schoolgebouw van Scandinavië. In 1892 en 1972 werd het gebouw nog gerenoveerd en momenteel is er een kantoor in ondergebracht.

Via de Harmonigatan en Sjömansgatan wandelen we naar het Ystads Teater. In de reeks werd hier een aanslag met een autobom gepleegd op een Russische celliste. Het theater, ontworpen door stadsarchitect Peter Boisen, werd in 1894 in neo-renaissancestijl gebouwd.

Het kreeg eerst de naam Ystads Nya Teater (Ystad’s Nieuw Theater) om een onderscheid te maken met het oude theater dat in 1891 afbrandde. In het kleine parkje naast het theater staan kanonnen opgesteld.

In de Sladdargatan wandelen we langs het 17e-eeuwse vakwerkhuis Änglahus met – zoals de naam al laat vermoeden – in hout uitgesneden engelen.

De 13e-eeuwse hallenkerk Sankt Petrikyrkan maakt deel uit van het Franciscanenklooster, dat het oudste en best bewaarde klooster van Zweden is. Het lijkt wel of er in de top van de gevel met een groot mes kerven zijn aangebracht. In de Wallanderreeks werd het gebouw gebruikt als Russisch-Orthodoxe kerk.

Vanuit het centrum van Ystad wandelen we terug naar de camping. De volgende dag rijden we over de in de mist gelegen tolbrug Öresundsbron naar Denemarken en via Duitsland komen we weer thuis.

Deze reis begon langs de zuidoostkust van Noorwegen.