×
Welkom Reisverslagen Reizen Boeken Blog Anders Reizen Contact

Cappadocië

Bizarre tufsteenformaties, valleien vol grotwoningen en ondergrondse steden

Reisverslag: Hans van der Ham
Foto's: Hans van der Ham

Enorme vulkaanuitbarstingen gevolgd door miljoenen jaren erosie zorgde ervoor dat in Cappadocië een uniek grillig landschap ontstond, met kloven en wonderlijke rotsformaties. Vanaf de prehistorie hakten mensen grotwoningen uit in de zachte tufsteen. Hele rotswanden veranderden zo in gatenkazen en er ontstonden zelfs ondergrondse steden, waar geschuild kon worden als oost en west hier weer eens op elkaar botsten. Dat maakt Cappadocië tot een unieke bestemming.

Na de vlucht via Istanbul naar Kayseri is het nog maar een uur reizen naar Göreme, in het hart van Cappadocië in de provincie Anatolië in Centraal-Turkije. Aan hotel Kelebek Suites in Göreme is al te zien wat er zo bijzonder is aan Cappadocië. Het is namelijk een grothotel, waarvan de kamers deels in de tufstenen rotswand boven de stad zijn uitgehouwen.

Vanuit onze kamer (in een nieuwbouwgedeelte in traditionele stijl) hebben we een fantastisch uitzicht op de tuin met veel rozen. Eigenaar Ali is een verzamelaar van oude attributen, zoals kruiken, vazen, ramen en oude ezelkarren. Deze staan her en der in de tuin.

Vanuit die tuin hebben we een adembenemend uitzicht op de Göreme-vallei beneden ons, vooral als de zonsondergang de omgeving kleurt. Je hoort allerlei geluiden door de vallei echoën, zoals hanengekraai, koeiengeloei, blaffende honden en de gebeden vanuit de moskee.

Ze hebben hier de merkwaardige gewoonte om enkele malen per dag een boodschap over het dorp om te roepen, zoals een huwelijksaankondiging. Het doet mij denken aan een oude TV-serie over een Engels vakantiekamp.

Göreme

In de meeste rotsen zijn woningen en winkeltjes uitgehouwen

We dalen over een steil weggetje met kinderhoofdjes naar Göreme. Göreme Nationaal Park en de rotsformaties van Cappadocië staan op de werelderfgoedlijst van Unesco. Het dorp Göreme ligt centraal tussen de bijzondere valleien.

Het dorp heet het toeristencentrum van Cappadocië te zijn, maar veel toeristen zijn er half juni niet te bekennen. Göreme is een nogal slaperig dorp. Er zijn wel wat souvenirwinkeltjes en boekingskantoortjes voor reizen en excursies, maar die hebben allemaal niks te doen en we worden ook niet door hen aangesproken. Erg relaxed, vergeleken met bijvoorbeeld Alanya of Bodrum.

De meeste drukte wordt veroorzaakt doordat het centrum een kruising van twee doorgaande wegen is, maar ook die drukte is relatief. Verder is Göreme weinig bijzonder, behalve dan dat het tussen de vreemd gevormde tufstenen rotsen is gebouwd waar Cappadocië zijn bekendheid aan ontleent.

Midden in het dorp vind je hier en daar van die karakteristieke rotsen, van gemiddeld zo’n 20 meter hoog. In de meeste rotsen zijn woningen en winkeltjes uitgehouwen. Veel staat leeg en ziet eruit als een ruïne, maar dat maakt het hier wel schilderachtig en in die zin is Göreme beslist een fraai en apart dorp.

Wat mij opvalt aan de inwoners is hun zeer westerse kleding. De jeugd ziet eruit als in ons eigen Zaandam, alleen hier geen tatoeages en/of piercings. Ook bij de ouderen zie je geen of nauwelijks sluiers en dergelijke. Buiten de dorpen zien we vooral veel oude mensen: zwoegende oude vrouwtjes op de velden en oude mannen op de terrassen.

We lopen het dorp uit richting het openluchtmuseum, want dat is de enige attractie hier. Na enige kilometers lopen in de hitte en onder een strakblauwe lucht, zien we links van de weg de Vallei van de Zwaarden.

Dit is een verzameling vreemd gevormde rotsen met duidelijk zichtbare grotten en holen. Dat is in heel Cappadocië zo. Wel verschilt het van vallei tot vallei hoe ze er uit zien: de kleuren variëren door de vele soorten mineralen in de bodem en ook vormen zijn vaak sterk verschillend. Dat maakt het hier zo boeiend en afwisselend.

Rechts, tegenover de Vallei van de Zwaarden, is de ingang van het openluchtmuseum. Ook hier is het weer zeer rustig, ook al doet het aantal tourniquets anders vermoeden.

Het is openluchtmuseum niet zo vreselijk groot, maar je kunt er toch wel tussen de 1 en 2 uur doorbrengen. Het is een verzameling bijzonder gevormde rotsen, met grotten en holen en vooral veel uitgehouwen kerken. Je ziet vaak nog wel fraaie restanten van schilderwerk maar veel is er niet meer over van die kerken. Toch is het hier weer bijzonder boeiend, met mooie plaatjes waar je ook kijkt.

Ballonvlucht

Je hoort alleen de vuurstoten van de brander

We staan om half 5 op en een half uur later worden we opgehaald door een busje van Göreme Balloons, waarbij we thuis al via internet een ballontocht hebben gereserveerd. Het is nog koud, dus jacks aan. Wij zijn om 5.15 uur op een veld ergens buiten Göreme. Het begint inmiddels al licht te worden.

Er blijken al veel mensen te zijn en men is druk bezig de luchtballonnen op te blazen. Sommige staan al omhoog. Andere liggen nog plat op de grond. Wat zijn die dingen groot van dichtbij. De manden die er onder hangen verschillen in grootte van ca. 6-persoons tot de 20-persoons waar wij in terecht komen.

Het instappen valt niet iedereen mee, maar is nog niets vergeleken bij het uitstappen. Er zitten een paar uitsparingen in de mand, waar je je voeten in kunt zetten om aan boord te klimmen. Je zou een klein trapje verwachten, want er zijn nogal wat ouderen bij. Je moet bovendien om en om aan twee kanten instappen om het evenwicht in de mand te bewaren.

En dan komen we ineens zeer rustig los van de grond. Al snel kunnen we beneden ons in de diepte de activiteiten zien bij het opblazen van de overige ballonnen.

Om ons heen drijven al meerdere ballonnen tegen een opkomende zon tussen de rotsen. Alle ballonnen hebben andere kleuren en motieven.

Het is zo vredig en rustig in de lucht. De zon komt snel op en werpt fraaie kleuren op de rotsen en over de velden. De piloot geeft soms wat toelichting over het gebied waarover we vliegen. Zo gaan we over de rose vallei, de Göreme-vallei en de varkensvallei, waar allemaal bijzondere rotsen staan met bijnamen als feeënschoorsteen, kaboutermuts en penisrots.

Het enige geluid wat je hoort zijn de vuurstoten van de brander die hete lucht in de ballon brengt. En dat voel je ook.

Op een gegeven moment komen we wel erg laag in een vallei te hangen. Er blijkt totaal geen wind te zijn op dit punt. Zeer langzaam raken wij de toppen van lage bomen en daarna zelfs het koren op het veld.

Ik kan zelfs een aardbeienplantje van dichtbij fotograferen! Dit duurt even. Jammer van de tijd, maar is ‘all in the game’. We hebben een tocht van 45 minuten, wat 1 uur zal worden.

Na enige tijd lukte het de piloot weer omhoog te komen, maar nu drijven we langzaam naar een rotspunt! Ik weet even niet of ik zal blijven kijken naar het naderbij komende onheil of juist niet. Uiteindelijk blijf ik maar ‘koelbloedig’ het geheel fotograferen. We gaan maar net over de rotspunt heen. Ik denk dat het minder dan 2 meter scheelt.

Goed, we zijn dus over de rotspunt heen, maar nu drijven we weer richting een hoogspanningsleiding! Ook daar gaan we tergend langzaam overheen en daarna is het tijd om te landen.

Die landing gaat weer net zo soepel als het opstijgen. Van tevoren geeft de piloot via een walkietalkie aan waar we zullen landen. We zien beneden ons al een tractor met oplegger aankomen door het veld.

De medewerkers op de grond trekken aan de mand om hem in een juiste positie te brengen, omdat wij net boven een greppeltje zitten. Met het uitstappen hebben wat mensen problemen. Je moet je omhoog duwen en zo uit de mand klauteren en dan een sprongetje maken. Ook het uitstappen moet om en om, ook weer om het evenwicht van de ballon te bewaren.

Na de landing krijgen wij een glas champagne en daarna ons certificaat. Dit is traditie bij deze sport. Ondertussen wordt de ballonmand alweer gevuld met andere mensen.

Terug bij ons hotel is het pas 7.30 uur. Ik heb een onwerkelijk gevoel over wat wij voor die tijd al gedaan hebben. Het is een onvergetelijke ervaring. Nog maar even een uurtje naar bed, want het is nog te vroeg voor het ontbijt.

Openluchtmuseum Zelve

Drie valleien vol grotwoningen en grotkerken

In Göreme nemen we een lijnbus richting Zelve, zo’n 5 km verderop, waar ook een openluchtmuseum is. Na enige tijd zegt de chauffeer dat we moeten uitstappen. We staan op de hoek van een zijweg die volgens een bord inderdaad de weg naar het museum is.

Dus lopen we langs een verlaten, hete asfaltweg. Het is weer erg warm, met een strakblauwe lucht. Gelukkig stopt er na enige tijd een auto met een oudere man, die een bijverdienste ruikt. We worden afgezet voor het museum.

Dit openluchtmuseum is nog verlatener dan dat in Göreme. De toegangsprijs is ook hier meer symbolisch. Het museum is te verdelen in 3 valleien. De eerste is half afgesloten wegens een verzakking. De tweede wordt het meest bezocht. De derde veel minder.

We gaan toch de eerste vallei in. Dat betekent veel klauterwerk. We zien veel grotten, soms met (vervallen) kerken erin. Zeer mooie natuur en kleuren, maar warm! Op enig moment komen we inderdaad niet verder en moeten dus weer terug.

Daarna lopen we een stukje door de tweede vallei. Aan de derde beginnen we maar niet, vanwege de hitte. Dus terug naar de uitgang en met een snorder rijden we terug naar Göreme.

Saruhan-karavanserai

Derwisjen met witte jurken en hoge mutsen draaien rondjes

Voor de avond hebben wij ook wat besproken. We worden om 21.30 uur opgehaald voor een ritje naar de Saruhan-karavanserai, waar een derwisj-show is.

Derwisjen zijn geestelijken van mystieke soefi-broederschappen binnen de islam, die bekend zijn vanwege de snel rondraaiende dansers met witte jurken en hoge mutsen.

De dansende derwisjen (van de Mevlevi-orde) hebben hun oorsprong in de stad Konya, vlak buiten Cappadocië.

De karavanserai, waar vroeger de karavanen inclusief handelswaar en dieren veilig konden overnachten, is groot en mooi. Binnen zijn in een galerij drie tribunes opgesteld. In het midden is een ruimte voor de dansers.

Nou, dat valt ons zwaar tegen. Geruime tijd is er een uiterst slaapverwekkend gedeclameer van een uiteraard onverstaanbaar verhaal of gebed. Daarop volgen eindeloze buigingen van de heren en daarna begint dan de dans. Maar ook dat valt me eigenlijk tegen door de eentonigheid.

Gelukkig duurt het maar een uurtje. Alleen de laatste 5 minuten mag er gefotografeerd worden. Op de binnenplaats krijgen we nog een warm kruidendrankje. Een positief punt: het lijkt mij allemaal erg oorspronkelijk, dus niet toeristisch.

Derinkuyu

Een complete ondergrondse stad tot 85 meter diep

Met een busje worden we opgehaald voor een dagtocht, samen met nog drie personen uit het hotel delen we het busje en de reisleider. Het is bijna een privé-tour. We rijden eerst richting Ihlara-vallei.

Onderweg stoppen we in Derinkuyu, een van de meest bekende ondergrondse steden in Cappadocië. Deze stad is zo’n 85 meter diep en telt zo’n 15 verdiepingen. Voor toeristen is maar zo’n 10% van de in 1969 voor bezoekers geopende ondergrondse stad bereikbaar.

De oudste resten stammen van de Prygiërs uit de 8e-7e eeuw v. Chr. maar de belangrijkste uitbreidingen dateren uit de Byzantijnse tijd. De stad, die via kilometerslange gangen in verbinding stond met andere ondergrondse steden, bood in tijden van oorlog plaats aan 50.000 mensen. Er waren wijn- en olijfoliepersen, opslagplaatsen, stallen en kapellen.

De ondergrondse stad had circa 600 ingangen, meest verborgen onder huizen, die met enorme stenen deuren konden worden afgesloten. Alleen in tijden van onheil ging men ondergronds. Hoewel de reisleider alles goed uitlegt, is het toch niet echt te begrijpen hoe men hier onder de grond leefde.

Ihlara-vallei

Een groene kloof met kerken en woningen in de rotswanden

We rijden verder naar de Ihlara-vallei, een 16 km lange kloof aan de voet van de3.916 meter hoge Erciyes-vulkaan. Samen met de Hasan-vulkaan (3.268 meter) en tientallen kleinere vulkanen barstte deze 30 miljoen jaar geleden uit en bedekte de wijde omgeving met as en lava, waaruit het erosiegevoelige tufsteen werd gevormd dat Cappadocië zijn aanzien gaf. De vulkaanuitbarstingen duurden maar liefst 10.000 jaar.

In een dorpje aan de rand van de tot 110 meter diepe Ihlara-kloof dalen we via een trap af naar de bodem. Dat zijn heel veel treden. Onderaan de trappen ligt een in de rots uitgehouwen kerkje, althans dat was het eens. Er zijn er veel van in deze kloof, maar we laten de overigen verder maar links liggen.

We lopen zo’n 3 km langs een snelstromend beekje, tussen struiken en door bosschages, over keien en stenen, met links en rechts steile rotswanden in fraaie kleuren, met daarin holen. Kortom: werkelijk adembenemend mooi, maar het is een redelijk zware wandeling.

Onderweg komen we een Turks gezin tegen, aan de BBQ en het vissen. Verder puur natuur, veel vogels en vlinders.

Aan het eind van de wandeling is er rechts een brugje met aan de overkant een restaurant aan het water. Een heerlijke plek om even op adem te komen en de lunch te gebruiken. Het is inmiddels al 14.00 uur.

Daarna verder met het busje, dat hier weer voor ons klaar staat. Na enige tijd komen we aan bij Selime dat aan het eind van de Ihlara-kloof ligt. Boven Selime is een verzameling graven in holen en huizen uit de rotswand uitgehakt. Deze zijn bereikbaar na enig klimwerk. Ook hier weer fraaie panorama’s, onder andere vanuit een gat in de rotswand.

Daarna gaan we verder naar een karavanserai. Deze is minder fraai, dan die waar we de dansende derwisjen zagen. Deze is veel meer een ruïne, maar toch wel imponerend. Rond 18.30 uur zijn we terug in het hotel, na een tocht met vele hoogtepunten.

Devrent-vallei

Feeënschoorstenen en rotsen in de vorm van kandelaars

Onze laatste dag in Cappadocië willen we het wat rustiger aan doen, want de komende nacht zal kort zijn vanwege de terugkeer naar Holland. Na enig overleg met de chauffeur van de dagtocht van gisteren, zal hij ons een privé-tour bezorgen voor een vaste prijs. De route staat wel vast, maar we kunnen onderweg zelf aangeven waar we willen stoppen en hoe lang.

De eerste stop is op een bergtop net buiten Göreme, met een prachtig panorama over het Göreme-dal. We hadden vanaf ons hotelterras al eerder mensen op deze bergtop zien staan en vroegen ons af hoe die daar kwamen.

De volgende stop is een verzameling rotsen vlak voor het openluchtmuseum van Zelve. Hier zijn we op weg naar dat museum gewoon voorbij gereden. Het ligt ook wat van de weg af, verscholen achter een aantal souvenirtentjes.

Deze rotsen zijn bekend vanwege de fraaie vormen. Ze lijken op drie-armige kandelaars en dat is ook hun bijnaam: candle rocks. Erg mooi, alleen zit vandaag het weer wat tegen. Het is niet alleen koeler met meer wind, maar er drijven ook af en toe vrij donkere wolken over.

Door naar de Devrent-vallei bij Pasabagi, bekend vanwege de rotsen met een horizontale steen die op de top lijkt te wiebelen. Deze vallei heeft de bijnaam Vallei van de Feeënschoorstenen.

Dit natuurverschijnsel is een gevolg van erosie. De horizontale stenen zijn van basalt, gestolde lava. De onderliggende tufsteen (uit vulkanische as) is veel zachter en slijt makkelijk weg door de invloeden van weer en wind.

We komen ook bij een groep rotsen waar je met enige fantasie dierfiguren in kunt herkennen. Bij de kamelenrots is dat niet zo moeilijk.

We vervolgen onze weg naar Mustafapasa. Dit oude dorpje is vooral bekend vanwege zijn oude Griekse architectuur.

Tot 1926 woonden in Mustafapasa veel Grieken, maar als gevolg van een vredesovereenkomst tussen Griekenland en Turkije moesten ze toen naar Griekenland verhuizen (gedwongen volkerenruil). Het eethuis ziet er inderdaad zeer Grieks (en oud) uit.

De laatste stop is Ortahisar, een dorp dat op- en tegen een berg is gebouwd. Maar wel op een bijzondere manier. Het lijkt op een vesting en dat is het ook. Ortahisar betekent middenvesting. Het doet mij sterk denken aan een plaats uit Lord of the Rings

Terug naar het hotel, want de wekker zal om 2.30 uur gaan voor de terugvlucht van Kayseri via Istanbul naar Amsterdam.

Banner Stem & Win

Zelf een reisverslag schrijven

De honderden reisverslagen op deze site zijn allemaal geschreven door reizigers zoals jij en ik. Ook jouw verslagen zijn welkom: over nieuwe bestemmingen, maar ook over bestemmingen waarover al verslagen op de site staan. We mailen je graag onze uitgebreide tips en aanwijzingen voor het schrijven en aanleveren van een reisverslag.
Ik wil zelf schrijven!
Banner Stem & Win
Banner - Stem & Win