Het is te stereotiep voor woorden, maar aan de grens moeten we aan Iraanse en aan Pakistaanse zijde de douanebeambte wakker maken. Slapend op hun bureau helpen ze dagelijks een handjevol mensen. Bij de grensovergang staan 100 golfplaten krotjes waarin geldhandelaren bivakkeren.

Om de kans op valse biljetten te verkleinen lopen we naar de ‘bank’. Een garagebox fungeert als bank, maar omdat de bank vandaag geen geld heeft zijn we toch overgeleverd aan de geldhandelaren die als een vliegenplaag rond ons zwerven.

Snel de bus in naar Quetta. Om 18.00u vertrekken we. Deze tocht omschrijven als een interessante ervaring is positiever dan de rit verdient, je maakt hem niet voor de lol. Volgepakt in een bus met twee keer zoveel mensen en dieren als stoelen.

De stoelen zijn zo krap dat ik mijn benen niet voor me kan neerzetten, dus hang ik ze over de leuning. 16 uur blijf ik in deze benarde positie hangen. De gedachte alleen al om in deze nachtbus te gaan slapen is te lachwekkend voor woorden.

Muziek staat de hele nacht op maximaal volume en tot overmaat van ramp klinkt het gebed om half vijf ‘s ochtends twee uur lang zo hard, schel en snerpend door de bus dat zelfs oordoppen het kippenvel niet van mijn lichaam kunnen doen verdwijnen.

Bij een pauzestop gaan twintig mannen om mij heen op hun hurken zitten om te plassen. Op hun hurken omdat negentig procent een shalwar kameez (een soort luchtige jurk voor mannen) draagt. Ik leeg staand mijn blaas en wordt door twintig openstaande monden aangegaapt alsof ik zojuist de Rode Zee heb doen opensplijten.

Staand plassen, ik ben ongetwijfeld de grootste mafketel die ze ooit hebben gezien. De Pakistani doen dit niet omdat ze zodra er urinespetters op hun kleding zit niet meer mogen bidden.

Ik pas me graag aan, maar een shalwar kameez dragen zit er voor mij niet in. Al weet je het nooit. Ik had ook nooit kunnen denken dat een leven zonder wc-papier prettig zou kunnen zijn. Het is me daardoor wel duidelijk geworden waarom je alleen met rechts iemand een hand mag geven en met één hand moet eten…

Quetta is een cultuurschok. Iran is geciviliseerd, de meeste mensen kunnen lezen en schrijven en het land is relatief schoon. Het zuiden van Pakistan is een achtergesteld, dramatisch arm, triest en onderontwikkeld gebied. Er moeten hier ernstige epidemieën geheerst hebben, want veel mensen missen ledematen of zijn seniel.

De vriendelijkheid van de Pakistani maakt iets goed, al halen ze het niet bij Iraniërs. Wat meteen opvalt is dat de Pakistani meer en openlijker bidden. Om eerlijk te zijn krijg ik het idee dat ze zich meer bezig houden met bidden dan met werken.

Het eten is nogal eenzuidig en de kebab kwam me in Iran al de strot uit. Hier is de keuze nog geringer en hetgeen ik voorgeschoteld krijg kan niet goed zijn voor een mens. Alles wemelt van de bacteriën en het vlees hangt buiten in de felle zon. Mes en vork gebruiken ze niet, waardoor ik met mijn vieze handen moet eten. Het flesje fanta dat ik bij mijn eten krijg stamt uit 1992 en smaakt navenant.

De treinreis naar Lahore (1250 km) duurt tussen de 30 en 34 uur. Toeristen krijgen 25 procent korting op treinkaartjes, trek daar nog af de 25 procent studentenkorting en dan kost het treinkaartje omgerekend nog maar vier euro. Het uurtje papierwerk dat nodig is voor deze korting vindt in een gebouwtje plaats waar sinds de Engelse tijd niets veranderd is. Dit geldt ook voor de treinen en de meeste andere rijdende gevaarten.

In letterlijke en figuurlijke zin is een sterke maag in Pakistan een vereiste. Kinderen die in het riool wroeten naar iets te eten, dat maakt een onbeschrijfelijke indruk en toch kan je je daar overheen zetten. Je ontwikkelt een soort immuniteit, als zelfbescherming. De overmijdelijke diarree kan je tijdelijk stoppen (immodium zorgt immers voor een Berlijnse muur). Maar dat, een paar uur nadat ik in de trein ben gestapt, mijn lichaam zelfs geen water meer binnen kan houden, daar valt niets tegen te doen.

Ik open mijn ogen in een klein kamertje. Langzaam begint te dagen wat er zich de afgelopen nacht heeft afgespeeld. Zodra je niet meer in staat bent water te drinken droog je in snel tempo uit, waarna je je armen en benen niet meer voelt. Om 10 uur ‘s avonds ben ik door agenten de trein uitgedragen en in een kliniekje aan een infuus gelegd. Het feit dat mijn bagage naast me staat benadrukt nogmaals de eerlijkheid van de moslims.

Mijn thermometer geeft aan dat het 40 graden is in het kamertje, dit is weinig hoger dan mijn lichaamstemperatuur. Hier herstellen is niet mogelijk. Doorbijten dus en zonder te kunnen eten weer in een trein stappen om de resterende 23 uur af te leggen. De stad waar ik me bevind blijkt Jacobabad te zijn. Opvallend is dat de mensen wegens de hitte veelal op de daken slapen en dat ik geen auto zie of wat dan ook dat op de 21ste eeuw zou kunnen duiden.

Het eerste deel van de treinreis gaat door de woestijn. Hoewel er tot in de verste verte geen teken van leven te vinden is wonen er langs het grootste gedeelte van de spoorlijn mensen. Van afval gebouwde ‘huizen’ bieden bescherming tegen de zon.

De enige bron van inkomsten en eten is de troep die de Pakistani uit de trein flikkeren. Langs de hele spoorlijn ligt een vuilnisbelt aan flessen, blikjes, glas en andere niet verteerbare troep. Ook de mooiste stukjes natuur worden ontsierd door afval.

Onderweg stappen regelmatig verkopers in. Voor 10 rupee (20 eurocent) worden mij twee ‘gouden’ kettingen, een ‘gouden’ ring en een armband aangeboden.

De meeste mensen in deze regio zijn gevluchte Afghanen. In Iran worden ze gediscrimineerd, maar hier in Pakistan zijn hun omstandigheden nog mensonterender. Het ergst is het om overal manke kinderen zonder enig toekomstperspectief te zien.

Langzaam maar zeker verandert het landschap, de Indus-vallei nadert. Vanaf Multan is er overal begroeiing en waan ik me in Afrika. Zeer donkere mensen bewerken met een buffel akkers en wonen in rieten hutjes. Voor de Pakistani is het gebied rondom de Indus leefbaarder, maar door de hoge vochtigheidsgraad besterf ik het van de hitte en benauwdheid. In Iran was het met 45 graden prima vertoeven, maar dit is niet leuk. In augustus dient Zuid-Pakistan gemeden te worden.

Lahore is een ontwikkelde stad met veel bezienswaardigheden; er staan meerdere paleizen en moskeeën en de stad heeft zowaar wat moderne gebouwen en huizen die daadwerkelijk op huizen lijken.

Dankzij de invloedrijke hoteleigenaar krijgt een aantal westerlingen de kans om een inheems souffi-festival te bezoeken. Het festival wordt gehouden op een begraafplaats in de jungle. De meeste deelnemers aan dit spirituele feest gebruiken verdovende middelen en halen in trance de merkwaardigste capriolen uit. Bijvoorbeeld 45 minuten lang op de maat van trommels in hoog tempo pirouetten draaien. Op het moment dat de drum stopt ontwaakt de man uit zijn trance en loopt zonder te wankelen rechtuit weg alsof er niets gebeurd is.

Het noorden van Pakistan schijnt mooi te zijn. Ik heb hier niets dan positieve verhalen over gehoord. De beroemde Karakoram Highway slingert door de Himalaya en trektochten naar de op één na hoogste berg ter wereld, de K2, zijn mogelijk.

De steden Rawalpini en Islamabad schijnen ook behoorlijk ontwikkeld te zijn maar ik kan er niet heen vanwege de nasleep van11 september 2001.

De enige grensovergang tussen India en Pakistan ligt tussen Lahore en Amritsar. Elke avond rond zes uur sluit de grens, waarna de tribunes vol lopen. Aan weerszijden van de grens staan namelijk tribunes opgesteld, waar vanaf de Indiërs elke avond ‘Hindoestan, Hindoestan’ scanderen en de Pakistani ‘Pakistan, Pakistan’.

De reis van Erwin gaat verder door India en Nepal. Voor Pakistan bezocht hij Turkije en Iran.